Celem konferencji jest próba odpowiedzi na pytanie dlaczego pierwsze strzały II wojny światowej padły właśnie w Gdańsku. Stał się on wówczas dla jednych zarzewiem konfliktu, którego winno się za wszelką cenę uniknąć. Dla innych był natomiast kresem ustępstw wobec Hitlera. Właśnie wówczas Gdańsk/Danzig/Dantzig stał się jednym z najbardziej znanych europejskich miast i retoryczne pytanie „Czy umierać za Gdańsk?” było na wiosnę i w lecie 1939 r. stawiane w zachodnich mediach bardzo często. W świetle tego nie jest sprawą przypadku, że Muzeum II Wojny Światowej powstaje właśnie w Gdańsku. Jednym z zamierzeń konferencji jest przybliżenie jego koncepcji i wywołanie dyskusji nad jego kształtem i dążeniem do nadania Muzeum ponadnarodowego charakteru. Do tej idei stara się nawiązywać i Europejskie Centrum Solidarności, które pokazuje, że procesy zainicjowane przez Solidarność doprowadziły do rzeczywistego wyzwolenia w 1989/1990 r. spod totalitarnego jarzma krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Gdańsk jest miastem, które łączy te kluczowe daty. Tu rozpoczęła się II wojna światowa, ale również nieprzypadkowo w tym mieście narodził się ruch społeczny „Solidarność” przyczyniający się do upadku reżimu komunistycznego. W 80 lat od wybuchu wojny i 20 lat od powstania pierwszego niekomunistycznego rządu w tej części Europy, chcemy zapytać o znaczenie przemian roku 1989 dla demontażu porządku powojennego w Polsce i innych państwach pozostających wcześniej w orbicie wpływów Związku Sowieckiego.
Dzień pierwszy
5 października 2009
Dwór Artusa
„CZY UMIERAĆ ZA GDAŃSK?”
I część: Rok 1939 Świat – Europa – Polska
9.00-9.30 Powitanie gości przez prezydenta Pawła Adamowicza. Otwarcie konferencji przez rektora UG prof. Bernarda Lammka
9.30–11.00 Prof. Marek Andrzejewski, prof. Grzegorz Berendt, Gdańsk - miejsce rozpoczęcia II wojny światowej
Prof. Paweł Machcewicz, Prezentacja koncepcji Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
11.00 -11.20 przerwa na kawę
11.20 -12.40 Prof. Aleksander Lipatow: Związek Radziecki między ideologią a geopolityką 1939-1945
Dr Bernard Wiaderny: Druga wojna światowa w niemieckiej pamięci
Prof. Mykoła Łytwyn: Wojskowo-dyplomatyczna walka o Lwów we wrześniu 1939
Prof. Jacek Tebinka: Wielka Brytania wobec sprawy polskiej w okresie dziwnej wojny
12.40 - 13.15 Panel dyskusyjny. Moderator: prof. Mieczysław Nurek
13.15 - 14.30 Obiad
II część: Kształty pamięci wojny
14.30 - 16.00 Prof. Andrzej Szpociński, dr Piotr Kwiatkowski: Prezentacja wyników badań opinii publicznej o pamięci II Wojny Światowej w Polsce
16.15 - 18.00 Pamięć II wojny światowej. Debata. Moderator: dr hab. Piotr M. Majewski
Uczestnicy: Prof. Włodzimierz Borodziej (Uniwersytet Warszawski),
Dr Johen Boehler (Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie),
Prof. Pavel Markovich Polian (Rosyjska Akademia Nauk).
Dzień drugi
6 października 2009
EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI
Uniwersytet Gdański, Aula Biblioteki
OD ZIMNEJ WOJNY DO SOLIDARNOŚCI
I część: 1945 Świat – Europa – Polska
10.00-10.10 Powitanie gości przez dr. Macieja Ziębę OP dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności
10.10-11.50 Referaty wprowadzające
10.10-10.30 Prof. Dieter Bingen: Podział Europy 1945-1989. Długa droga poprzez zniewolenie do wolności
10.30-10.50 Prof. Jerzy Holzer: Polska 1945. Wojna wygrana czy przegrana?
10.50-11.10 Prof. Jadwiga Staniszkis: Gorący koniec zimnej wojny
11.10-11.30 Dr Burkhard Olschowsky: Rok 1989-europejskie miejsca pamięci
11.30-11.50 Prof. Aleksander Smolar: Globalne konsekwencje 1989 roku
11.50-12.30 Przerwa na kawę; posiłek dla gości
12.30-14.30 Panel dyskusyjny:
prof. Arnulf Baring,
prof. Andrzej Paczkowski,
prof. Dieter Bingen,
prof. Aleksander Smolar,
prof. Jadwiga Staniszkis.
Moderator: prof. Irena Lipowicz
14.30-16.00 Pytania z sali
16.00 Zamknięcie debaty: Dr Maciej Zięba OP
