Wokół tryptyku Hansa Memlinga Sąd Ostateczny
Standardy ochrony i wypożyczania unikatowych dzieł sztuki
Konferencja międzynarodowa
Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk, 14 – 15 września 2015 r.
Powstały w latach 1467-1471 tryptyk Hansa Memlinga Sąd Ostateczny jest chlubą kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz jednym z najcenniejszych obrazów w zbiorach polskich. W 2015 roku konsorcjum badawcze Muzeum Narodowego w Krakowie oraz Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN przeprowadziło dogłębne badania stanu zachowania ołtarza obejmujące analizę mikroklimatu w jego otoczeniu. Ogólnym wnioskiem z badań było stwierdzenie, że ołtarz jest w dobrym stanie, a warunki klimatyczne w jego otoczeniu spełniają wysokie normy międzynarodowe.
Na podstawie analizy stanu zachowania obiektu oraz warunków w jego otoczeniu Muzeum Narodowe w Gdańsku opracowuje długookresową strategię ochrony tryptyku, w tym zasady ewentualnego wypożyczania dzieła. Strategia ta powinna opierać się na najnowszych międzynarodowych ustaleniach nauki o dziedzictwie i praktyce konserwatorskiej dotyczącej wpływu warunków w czasie ekspozycji lub przewożenia na stan zachowania unikatowych dzieł sztuki, szczególnie obrazów na podłożu drewnianym.
Biorąc pod uwagę rangę tematu, Muzeum Narodowe w Gdańsku i Muzeum Narodowe w Krakowie postanowiły zorganizować międzynarodową konferencję, której celem jest wymiana doświadczeń specjalistów z całego świata, reprezentujących różne dyscypliny badań, konserwacji i zarządzania dziedzictwem, zainteresowanych standardami ochrony i wypożyczania unikatowych dzieł sztuki. Konferencja będzie się składać z całodniowego sympozjum otwartego dla wszystkich zainteresowanych oraz, w drugim dniu, zamkniętego spotkania ekspertów, które będzie okazją do dyskusji na temat przeprowadzonych badań oraz strategii ochrony tryptyku w kontekście szeroko pojętej ochrony unikatowych dzieł sztuki.
Sympozjum otwarte 14 września 2015 r.
Program
09.00 – 10.00 Rejestracja
10.00 – 10.10 Powitanie i wprowadzenie - Wojciech Bonisławski, Dyrektor MNG
10.10 – 10.20 Mieczysław Struk, Marszalek Województwa Pomorskiego
10.30 – 10.55 Miejsce Hansa Memlinga i gdańskiego tryptyku w ewolucji flamandzkiej techniki malarskiej w XV wieku, Prof. Catheline Périer-D'Ieteren, Wolny Uniwersytet w Brukseli
10.55 – 11.20 Hans Memling Sąd Ostateczny – warunki środowiska w otoczeniu dzieła i jego stan zachowania, Piotr Frączek i Prof. Roman Kozłowski, Muzeum Narodowe w Krakowie i Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN
11.20 – 11.45 Ołtarz Gandawski Jana i Huberta van Eyck – ekspozycja dzieła w warunkach katedry św. Bawona w Gandawie, Prof. Arnold Janssens, Wydział Inżynierii i Architektury, Uniwersytet w Gandawie
11.45 – 12.10 Ołtarz św. Katarzyny Aleksandryjskiej Hansa Kulmbacha z kościoła Mariackiego w Krakowie – konserwacja i planowana ekspozycja dzieła, dr Aleksandra Hola, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
12.10 – 13.10 – Przerwa oraz prezentacja Sądu Ostatecznego Hansa Memlinga w galerii stałej MNG
13.10 – 13.35 Bezpieczny transport obrazów, inż. Paul Marcon, Kanadyjski Instytut Konserwacji
13.35 – 14.00 Hans Memling Sąd Ostateczny – podróż ołtarza do Stanów Zjednoczonych i Austrii w 2002-2003 roku, Prof. Bogumiła Rouba, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
14.00 – 14.25 Leonardo da Vinci Dama z Gronostajem – monitorowanie warunków i stanu zachowania w okresie podróży obrazu w latach 2011-2012, Janusz Czop, Muzeum Narodowe w Krakowie
14.25 – 14.50 Zasady regulacji warunków środowiskowych w otoczeniu zbiorów – nowy program badawczy i edukacyjny Instytutu Konserwacji Getty’ego, dr Michał Łukomski, Instytut Konserwacji Getty’ego, Los Angeles
14.50 – 16.00 Dyskusja ogólna i podsumowanie obrad
16.00 – 17.00 Spotkania kuluarowe uczestników Sympozjum Otwartego
Spotkanie ekspertów 15 września 2015 r.
Długookresowa strategia ochrony tryptyku Sąd Ostateczny Hansa Memlinga. Zasady wypożyczania dzieła na wystawy międzynarodowe
09.00 – 09.05 Wprowadzenie, Prof. Roman Kozłowski, moderator
09.05 – 10.00 Tryptyk i jego otoczenie – analiza zagrożeń i zarządzanie ryzykiem, w tym strategia regulacji warunków mikroklimatycznych
10.00 – 11.00 Wypożyczanie dzieła na wystawy międzynarodowe – polityka w tym zakresie, wymagania co do transportu oraz warunków środowiska w miejscu czasowej ekspozycji
11.00 – 11.30 Przerwa kawowa
11.30 – 12.30 Dokumentacja stanu zachowania, jako narzędzie długookresowego monitorowania ewentualnych zagrożeń
12.30 – 13.00 Podsumowanie – określenie planowanych działań i przyszłych inicjatyw
13.00 – 14.00 Lunch
Uczestnicy:
Janusz Czop, Muzeum Narodowe w Krakowie
Anna Fortuna, Muzeum Narodowe w Gdańsku
Piotr Frączek, Muzeum Narodowe w Krakowie
Dr Aleksandra Hola, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
Prof. Arnold Janssens, Wydział Inżynierii i Architektury, Uniwersytet w Gandawie
Prof. Roman Kozłowski, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN
Dr Michał Łukomski, Instytut Konserwacji Getty’ego
Inż. Paul Marcon, Kanadyjski Instytut Konserwacji
Prof. Catheline Périer-D'Ieteren, Wolny Uniwersytet w Brukseli
Prof. Bogumiła Rouba, Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Prof. Grażyna Korpal, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie
