W grudniu w 2011 roku w Teatrze Dramatycznym w Warszawie ma miejsce premiera sztuki „W imię Jakuba S.” Pawła Demirskiego w reżyserii Moniki Strzępki. Choć nikt wtedy jeszcze nie zdaje sobie z tego sprawy, dziś można powiedzieć, że w tym momencie zaczyna się nowy zwrot ludowy w polskiej kulturze i humanistyce. Dziś widoczny jest on w historii i publicystyce historycznej, literaturze pięknej, sztukach wizualnych, kinie, telewizyjnej komedii, a nawet memach. Dzieła należące do nurtu zdobywają najważniejsze literackie i filmowe nagrody, trafiają na listy bestsellerów, prowadzą wśród odsłon na dużych platformach streamingowych.
„Zwrot ludowy” wyraźnie trafia więc w potrzeby polskich publiczności. W jakie konkretnie? Czy jest on próbą odczarowania i uracjonalnienia polskiej historii, czy wręcz przeciwnie stworzenia nowego historycznego (anty)mitu, bardziej odpowiadającego potrzebom społeczeństwa takiego, jakim jest w trzeciej dekadzie XXI wieku? Jak ten mit miałby
wyglądać, jakim estetycznym, psychologicznym, społecznym czy politycznym potrzebom miałby służyć? Czego w historiach swoich chłopskich babek, figurze Jakuba Szeli czy rozliczeniach z pańszczyzną szuka pochłaniająca je polska klasa średnia? Czego inspirujące się tymi tematami osoby artystyczne? Czy „ludowy zwrot” jest próbą odzyskania własnej historii czy kalką z zachodnich wzorców, jak zarzuca mu część prawicy?
Nad tymi wszystkimi pytaniami zastanowimy się w trakcie spotkania prowadzonego przez Jakub Majmurka z udziałem Radka Raka, autora „Baśni o wężowym sercu albo wtórego słowa o Jakubie Szeli”, poetki i krytyczki literackiej Antoniny Tosiek oraz autora scenariusza „Kosa” Michała A. Zielińskiego.
Jakub Majmurek – publicysta, komentator polityczny, krytyk filmowy. Związany ze środowiskiem Krytyki Politycznej. Poza KP publikuje regularnie w internetowym wydaniu „Newsweeka”, Wirtualnej Polsce, „Tygodniku Powszechnym”, „Kinie”.
Radek Rak – pisarz i lekarz weterynarii. Na co dzień zajmuje się byciem mężem i tatą. Za powieść „Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli” (Powergraph 2019) otrzymał Nagrodę Nike, Nagrodę im. Janusza A. Zajdla, Nagrodę Jerzego Żuławskiego, Nagrodę Nowej Fantastyki oraz European Science Fiction Society Award w kategorii Best Written Work of Fiction. W 2022 roku ukazał się pierwszy tom jego trylogii „Agla” pt. „Alef”, który otrzymał Nagrodę Krakowa Miasta Literatury UNESCO, Nagrodę im. Janusza A. Zajdla, Nagrodę Nowej Fantastyki i Nagrodę im. Jerzego Żuławskiego. Drugi tom pt. „Aurora” ukazał się w październiku 2023r.
Antonina Tosiek – poetka, krytyczka, badaczka XX-wiecznej diarystyki ludowej. Doktorantka w Zakładzie Antropologii Literatury UAM. Laureatka Studenckiego Nobla w kategorii literatura i dziennikarstwo. Autorka debiutanckiej książki poetyckiej pt. „storytelling” nominowanej do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Od 2021 roku na łamach „Czasu Kultury.pl” prowadzi autorski cykl o pamiętnikach chłopek i chłopów. Obecnie pracuje nad esejem historycznym poświęconym historii mieszkanek wsi w XX wieku.
Michał A. Zieliński – autor scenariusza filmu "Kos" w reż. Pawła Maślony. Obraz zdobył główną nagrodę Złotych Lwów (i 8 innych) na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 2023 i jest nominowany w 16. kategoriach do Polskiej Nagrody Filmowej Orły 2024. Scenariusz zdobył nagrodę specjalną Stowarzyszenia Autorów ZAIKS w 2020 roku. Aktualnie pracuje nad adaptacją powieści "Morfina" Szczepana Twardocha i innymi projektami filmowymi oraz jako scenarzysta fabuły gry w Zakazane Studio. Członek Polskiej Gildii Scenarzystów i eksplorator możliwości AI w pracy kreatywnej. Wcześniej wieloletni dziennikarz, redaktor, analityk w obszarach: gospodarka, nowe technologie, polityka dla m.in. „Gazety Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Polityki Insight”.
