Ludobójstwo Polaków, które miało miejsce pod koniec lat trzydziestych w Związku Sowieckim nazywane jest też „operacją polską NKWD”. Rozkaz jej wykonania wydał 11 sierpnia 1937 Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaj Jeżow. Ludobójstwo to wpisuje się w ogrom zbrodni stalinowskich, które w tamtym czasie nazwano wielkim terrorem.
Według dokumentów NKWD (Komisariat Spraw Wewnętrznych, który skupiał cały aparat represji ZSRR – red.) skazano 139 835 osób, z tego zamordowano strzałem w tył głowy nie mniej niż 111 091 Polaków – obywateli ZSRR, a 28 744 skazano na pobyt w łagrach. Wyroki były wykonywane natychmiast. Wywożono też masowo Polaków zamieszkujących, znajdujące się wówczas w obrębie państwa sowieckiego, Ukrainę i Białoruś na Syberię i do Kazachstanu. Zesłano ponad 110 tys. Polaków. Równolegle podobny represjom poddano przedstawicieli innych narodów i grup etnicznych zamieszkujących ZSRR - Ukraińców, Białorusinów, Żydów, Finów, Łotyszów, Greków, Bułgarów, Chińczyków, Koreańczyków, Niemców, a także Rosjan. Zamordowani Polacy stanowili 44,9 proc. ofiar wszystkich operacji narodowościowych NKWD.
Gdańsk upamiętni ofiary tego krwawego terroru w środę 11 sierpnia o godz. 12.00 na Cmentarzu Łostowickim. Znajduje się tam kamienny obelisk (tuż obok Pomnika Golgoty Wschodu) poświęcony ofiarom „operacji polskiej NKWD”.
Program uroczystości jest następujący:
- przywitanie gości,
- odtworzenie hymnu państwowego RP,
- przemówienie Pani Prezydent (lub któregoś z jej zastępców),
- przemówienie Pani Hanny Śliwy-Wielesiuk, prezesa zarządu Stowarzyszenia Rodzina Katyńska,
- przemówienie Pana Macieja Lisickiego, wnuka ofiary „operacji polskiej” NKWD,
- zaprezentowanie programu poetyckiego przez Panią Krystynę Łubieńską, kombatantkę i wieloletnią aktorkę Teatru Wybrzeże,
- słowa modlitwy przez proboszcza parafii wojskowo-cywilnej pw. Matki Odkupiciela w Gdańska, ks. Prałata ppłk Wiesława Okonia,
- złożenie wieńców i wiązanek kwiatów u stóp Pomnika,
- odtworzenie hymnu sybirackiego,
- pożegnanie gości.
