• Start
  • Wiadomości
  • Zmarł Benjamin Barber - wielki filozof polityki, który gościł w Gdańsku

Zmarł Benjamin Barber - wielki filozof polityki, który gościł w Gdańsku

Prof. Barber w Trójmieście był trzykrotnie - jako uczestnik Europejskiego Forum Nowych Idei w Sopocie, w latach 2012-2014. Przy okazji ostatniej wizyty odwiedził w gdańskim magistracie prezydenta Pawła Adamowicza - i nie była to kurtuazja. Prof. Benjamin Barber chętnie spotykał się z liderami samorządowymi w różnych częściach świata, był bowiem przekonany, że już tylko oni potrafią rządzić w sposób racjonalny.
26.04.2017
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Benjamin Barber jako uczestnik panelu dyskusyjnego Inteligentne miasta. Wyzwania dla rozwoju Europy. Europejskie Forum Nowych Idei w Sopocie, wrzesień 2013 r.

Benjamin Barber zmarł na raka trzustki w środę, 26 kwietnia, w Nowym Jorku. Przez większość swojego życia był wykładowcą akademickim i doradcą kilku osobistości świata amerykańskiej polityki. W ostatnich latach pracował jako profesor na Uniwersytecie Maryland. Wielu komentatorów uważa, że odszedł bardzo mądry człowiek, który mówił rzeczy ważne dla przyszłości demokracji zachodniej - problem w tym, że jego głos był dotąd brany do serca tylko przez nielicznych, choć jego książki bywały bestsellerami o światowym rozgłosie.

Szczególnie jedna: “Dżihad kontra McŚwiat” z 1996 r. Jej treść jest często opacznie rozumiana przez czytelników, którzy chcą w Barberze widzieć proroka konfliktu świata Zachodu ze światem arabskim. Autor bardzo żałował potem, że użył słowa “dżihad” - chodziło mu bowiem jedynie o nośne hasło, określające mentalność i sytuację egzystencjalną określonych społeczności na różnych kontynentach, a nie o świętą wojnę islamistów.

O czy więc pisał Barber w “Dżihad kontra McŚwiat”? O potrzebie obrony wartości demokratycznych, które wciąż można odnaleźć i rozwijać w małych społecznościach lokalnych. Zdaniem Barbera, ideały liberalizmu ekonomicznego stały się zabójcze dla demokracji. Liberalizm ekonomiczny uruchomił bowiem mechanizmy globalizacji, a ta - poprzez kult konsumpcji, korporacyjny sposób organizacji życia i podbój gospodarczy, w którym wielcy gracze unicestwiają słabszych - wyzwoliła prowincjonalne siły oporu na całym świecie. Ci, którzy w poczuciu zagrożenia występują przeciwko procesom globalizacji, próbują znaleźć schronienie w dawnych systemach wartości - stąd wzrost nacjonalizmów i religijnej ortodoksji, ale nie tylko tej islamskiej. “McŚwiat” i “Dżihad” - te dwa skrajne sposoby funkcjonowania ludzi w świecie zwalczają się nawzajem, toczą wojnę, która w ostatecznym rozrachunku zapewne będzie zwycięska dla “McŚwiata”. Barber nie był kibicem żadnej ze stron tego konfliktu, bowiem obie uważał za niszczycielskie. Obie rujnują porządek demokratyczny i cnoty obywatelskie. Według Barbera misją ludzkości jest walka o zachowanie demokratycznego porządku, jako najdoskonalszej formy życia społecznego i politycznego. Nie będzie to możliwe, bez rozbudowy społeczeństwa obywatelskiego.

Prof. Barber podczas wizyty u prezydenta Adamowicza. Urząd Miejski w Gdańsku, 2 października 2014 r.

Gdzie Benjamin Barber widział ratunek? W społecznościach lokalnych, samorządach, które w odróżnieniu od “McŚwiata” i “Dżihadu” wciąż potrafią postrzegać świat w sposób racjonalny i kultywować cnoty obywatelskie, które służą budowie dobra wspólnego, bez względu na różnice kulturowe między ludźmi.

Książka “Gdyby burmistrzowie rządzili światem” jest logiczną kontynuacją bestsellera “Dżihad kontra McŚwiat”. Barber wyjaśnia w niej dlaczego należy postawić na współpracę miast, a nie państw narodowych.

Jesienią 2014 r. wydawnictwo Muza tak zapraszało zainteresowanych na spotkanie z Autorem: “Pragmatyzm, obywatelskie zaufanie, partycypacja, zamiłowanie do kreatywności, innowacji i współpracy - to cechy wspólne opisanych w książce burmistrzów. Profesor Barber, były doradca prezydenta Billa Clintona, propagator społeczeństwa obywatelskiego i autor kilkunastu książek, w tym głośnej „Dżihad kontra McŚwiat” przekonuje, że państwo narodowe straciło swą funkcjonalność i skuteczność wobec większości ważnych spraw dotyczących współczesnego społeczeństwa. Tym samym podejmuje polemikę z obowiązującą organizacją świata i wskazuje na trudności, z którymi państwa sobie nie radzą.

Autor pokazuje, że mer Paryża, burmistrz Nowego Jorku czy prezydent Wrocławia (wszyscy oni są bohaterami książki) mówią tym samym językiem, nawet jeśli pochodzą ze światów różnych ideologii. Kiedy rozmawiają, koncentrują się na tym, w jaki sposób zarządzać ruchem ulicznym, jak usprawnić działanie policji, jaki rodzaj licencji powinny mieć taksówki w mieście. Takie właśnie konkrety stają się podstawą praktycznej współpracy. Profesor Barber podkreśla, że właśnie miasta są naturalną przestrzenią człowieka (dziś w miastach mieszka 70% ludności świata), tutaj się pracuje, mieszka, uczestniczy w życiu towarzyskim i publicznym, a udział w życiu państwa nierzadko ogranicza się do wybrania rządzących i płacenia podatków”.

Benjamina Barbera i jego dokonania wspomniał prezydent Paweł Adamowicz - na swoim blogu anglojęzycznym, który prowadzi na platformie amerykańskiego dziennika internetowego Huffington Post.

- Miałem okazję poznać tego niezwykłego człowieka. Był nie tylko filozofem, ale także aktywistą i człowiekiem czynu - tak o doktorze Barberze napisał prezydent Paweł Adamowicz

TV

Żywie Biełaruś! Białoruski Dzień Wolności w Gdańsku