Zmarł Stanisłau Szuszkiewicz - pierwszy przywódca niepodległej Białorusi

W wieku 87 lat zmarł Stanisłau Stanisławawicz Szuszkiewicz. Ten znany naukowiec, po rozpadzie Związku Sowieckiego, był głową niepodległego państwa białoruskiego. Wielokrotnie bywał w Gdańsku, gdzie zasiadał m.in. w kapitule Nagrody Lecha Wałęsy.
05.05.2022
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Stanisłau Stanisławawicz Szuszkiewicz (1934-2022)
Stanisłau Stanisławawicz Szuszkiewicz (1934-2022)
fot. Maciej Kosycarz / KFP

Więcej wspomnień o zmarłych w ostatnich latach gdańszczanach i osobach związanych z Gdańskiem znajdziesz na specjalnie dedykowanej stronie gdansk.pl/odeszli.

Stanisłau Stanisławawicz Szuszkiewicz, jak poinformowała jego żona Iiryna, przebywał niedawno w szpitalu na oddziale intensywnej terapii z powodu powikłań po zakażeniu koronawirusem. Kilka dni później został zwolniony do domu. Niestety 4 maja rodzina poinformowała o jego śmierci.

Stanisłau Szuszkiewicz urodził się 15 grudnia 1934 w Mińsku. Był synem radzieckiej pisarki polskiej narodowości Heleny Romanowskiej i represjonowanego przez władze ZSRR białoruskiego poety Stanisława Szuszkiewicza. Matka w wyniku represji władz komunistycznych otrzymała zakaz pracy jako pisarka, a ojciec został aresztowany i na wiele lat zesłany na Syberię.

Gdańsk 2008 r. Międzynarodowa Konferencja Soldarność dla Przyszlosci z okazji 25 rocznicy wręczenia Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla. Nz od lewej Jerzy Buzek, Lech Wałęsa, Paweł Adamowicz i Stanisłau Szuszkiewicz.
Gdańsk 2008 r. Międzynarodowa Konferencja Solidarność dla Przyszłości z okazji 25 rocznicy wręczenia Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla. Nz. (od lewej) Jerzy Buzek, Lech Wałęsa, Paweł Adamowicz i Stanisłau Szuszkiewicz.
zdj. Maciej Kosycarz/KFP

Stanisław Szuszkiewicz był znanym radzieckim i białoruskim naukowcem, specjalistą w dziedzinie radiofizyki. Był też doktorem nauk fizyczno-matematycznych, a w 1991 roku uzyskał tytuł profesorski. Był członkiem korespondentem Narodowej Akademii Nauk Białorusi.

W przełomowym dla świata okresie, kiedy rozpadał się Związek Sowiecki, odegrał bardzo ważną rolę jako polityk. W latach 1991–1994 pełnił funkcję przewodniczącego Rady Najwyższej Białoruskiej SRR, a następnie Rady Najwyższej Republiki Białorusi. Od ogłoszenia niepodległości Białorusi do dymisji z tego stanowiska był głową państwa, przywódca niepodległej Białorusi.

Zmarła Madeleine Albright - przyjaciółka Polski i Gdańska. “Kochamy Cię, bo wiemy, że ty też nas kochasz”

Miał krytyczny stosunek do obecnego na Białorusi reżimu Aleksandra Łukaszenki. W 1995 został ponownie wybrany do Rady Najwyższej, gdzie zasiadał we frakcji "Akcja Obywatelska". W 1996 r. podpisał wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie impeachmentu Alaksandra Łukaszenki. Odmówił wstąpienia do Izby Reprezentantów i nadal brał udział w pracach Rady Najwyższej, której uprawnienia wygasły w 2001 roku.

 

Dwór Artusa w Gdańsku - 2010 r. Gala Nagrody Lecha Wałęsy. Nz. (od lewej) Stanisłau Szuskiewicz, były przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi i Żelu Żelew, były prezydent Bułgarii
Dwór Artusa w Gdańsku - 2010 r. Gala Nagrody Lecha Wałęsy. Nz. (od lewej) Stanisłau Szuskiewicz, były przewodniczący Rady Najwyższej Białorusi i Żelu Żelew, były prezydent Bułgarii
zdj. Maciej Kosycarz/KFP

Stanisław Szuszkiewicz często odwiedzał Gdańsk, gdzie przez wiele lat zasiadał w kapitule Nagrody Lecha Wałęsy. Na wieść o jego śmierci były prezydent Polski zamieścił na swoim społecznościowym profilu pożegnanie:

Wczoraj odszedł do innego, lepszego świata mój dobry przyjaciel Stanisław Szuszkiewicz. Jeden z najlepszych przywódców jakich miał naród Białorusi. Niech spoczywa w Pokoju.

- napisał Lech Wałęsa.

 

Stanisłau Szuszkiewicz miał decydujący wpływ na podpisanie Porozumienia Białowieskiego, które powołało Wspólnotę Niepodległych Państw i w pokojowy sposób zakończyło istnienie Związku Sowieckiego. Śmierć pierwszego przywódcy niepodległej Białorusi to duża i symboliczna strata dla sił demokratycznych w tym kraju. Tak uważa m.in. Aleksandr Milinkiewicz, wspólny kandydat sił opozycyjnych w wyborach prezydenckich w 2006, a w latach 2007–2016 lider Ruchu Społecznego „O Wolność”:

Inteligentny, uczciwy, otwarty, troskliwy i młody do końca swoich dni. Człowiek zgodny, dla którego polityka była służbą, a nie satysfakcją z ambicji. Widział swoją misję w obronie demokracji, wolności i niepodległości ojczystego kraju, miał szczerą i naturalną białoruskość.
Będzie nam go bardzo brakowało.

- napisał Aleksandr Milinkiewicz.

 

Pałac Opatów w Oliwie - 2012 r. Urodziny Lecha Wałęsy
Pałac Opatów w Oliwie - 2012 r. Stanisłau Szuszkiewicz na urodzinach Lecha Wałęsy
zdj. Maciej Kosycarz/KFP

Stanisław Szuszkiewicz był laureatem wielu nagród m.in. Nagrody im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w 2005 r.. Katolicki Uniwersytet Lubelski nadał mu z kolei w 2009 r. tytuł doctora honoris causa. 

Zmarł 3 maja 2022 roku w Mińsku.

 

TV

Kamienica przy Toruńskiej 27 odzyskała blask