Ks. Ireneusz Bradtke spodziewa się, że w tę środę na obrzędy popielcowe do Bazyliki Mariackiej przyjdzie ok. 1000 osób. Ile trzeba przygotować popiołu?
- Niedużo - zapewnia ks. Bradtke. - Każdemu sypiemy na głowę odrobinkę. Dosłownie szczyptę.
Skąd księża biorą popiół?
- Zgodnie z tradycją, palone są palmy z Niedzieli Palmowej - tłumaczy ks. Bradtke. - Ludzie je święcą w kościele, potem niosą do domu i tam znajdują dla nich miejsce. Ktoś zatknie palmę za święty obraz, ktoś inny postawi w doniczce na parapecie. Po roku pojawiają się nowe palmy, a wraz z nimi pytanie: co zrobić ze starą palmą? Niektórzy po prostu wyrzucają do śmieci, ale inni uważają, że nie wypada, bo przecież było święcone. I to właśnie oni przynoszą swoje stare palmy ponownie do kościoła. Zbieramy je, i na kilka dni przed popielcem - palimy.
To zadanie dla kościelnego. Jak zapewnia ks. Bradtke, spalania palm nie dokonuje się w piecu - trzeba zaimprowizować osobno małe ognisko.
Co jeśli w jakiejś parafii nie było palmowego popiołu, lub byłoby go zbyt mało? Wtedy dopuszczalne jest użycie popiołu ze spalenia polana czystego drewna - w praktyce jest to wówczas popiół z kominka.
Oczywiście, zanim trafi na głowy wiernych - popiół musi być poświęcony.
W "Encyklopedii kościelnej" z 1894 r. czytamy: “Użycie popiołu jako symbolu pokory i pokuty za pychę i nieposłuszeństwo, które przywiodły śmierć na człowieka i w popiół go obracają, jest bardzo dawnem; na kartach Starego Testamentu często o niem czytamy. Wszędzie posypywanie popiołem oznacza wielki smutek i żal za grzechy popełnione.”
Tradycja posypywania głów popiołem w kościołach pojawiła się w VIII w.
W kalendarzu katolickim Środa Popielcowa jest pierwszym dniem Wielkiego Postu i przypada na 46 dni kalendarzowych przed Wielkanocą (40 dni na pamiątkę czasu spędzonego przez Chrystusa na pustyni, bez wliczania niedziel). Katolików obowiązuje wstrzemięźliwość od spożywania pokarmów mięsnych (od 14. roku życia) i post ścisły (od 18. do 60. roku życia), co oznacza ograniczenie liczby posiłków do syta do jednego w ciągu dnia.
Środa popielcowa jest obrzędem ruchomym - może wypaść w różnych latach w okresie od 5 lutego do 10 marca.
