42. rocznica wybuch strajku w Gdańskiej Stoczni
14 sierpnia 1980 roku o godz. 6.00 robotnicy ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina pod wodzą Bogdana Borusewicza, Jerzego Borowczaka, Bogdana Felskiego i Ludwika Prądzyńskiego ogłosili strajk. Domagali się powrotu do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, powstania pomnika ofiar Grudnia ’70, wyższych płac i zagwarantowania bezpieczeństwa strajkujący. Na czele protestu stanął Lech Wałęsa.
Strajk zakończył się 31 sierpnia 1980 roku podpisaniem Porozumienia Gdańskiego (nazywanym też Porozumieniami Sierpniowymi).
Strajk sierpniowy w Stoczni Gdańskiej wybuchł 42 lata temu. Pamiętajmy, jak było
Spacery subiektywne po terenach stoczni i wystawach ECS
W niedzielę, 14 sierpnia 2022 roku - w 42. rocznicę Sierpnia '80 odbyły się spacery subiektywne, których przewodnikami byli uczestnicy tamtego strajku w Stoczni Gdańskiej.
Jako pierwszy - od godz. 6.00 - po terenach stoczniowych oprowadzał Jarosław Żurawiński.
Jarosław Żurawiński
W Sierpniu ’80 był nastolatkiem, trafił pod Bramę nr 2 strajkującej Stoczni Gdańskiej, gdy na placu nie było jeszcze tłumów. Z kolegami rozwoził pod wskazane adresy listy od protestujących do rodzin i dowoził zakupy ze sklepu. Już jako uczeń trzy lata później rozpoczął w stoczni praktykę, po czym po szkole pracował na Wydziale Prefabrykacji Kadłubów.
Obecnie jest prezesem Morskiej Fundacji Historycznej. Dziennikarz, autor książek i publikacji o tematyce gdańskiej. Pasjonat historii Gdańska i popularyzator tematyki stoczniowej. Autor scenariuszy filmowych o historii Stoczni Gdańskiej. Przewodnik turystyczny z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem, również certyfikowany przewodnik ECS. Animator kultury i przestrzeni stoczniowej, zaangażowany m.in. w takie projekty, jak Subiektywna linia autobusowa (2009–2010) czy Szlak Stoczni Cesarskiej (od 2018).
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ ZE SPACERU JAROSŁAWA ŻURAWIŃSKIEGO
Kolejnymi przewodnikami w niedzielę, 14 sierpnia, byli:
Andrzej Nawrocki
Wieloletni pracownik Stoczni Gdańskiej, pracował m.in. jako główny specjalista ds. automatyki, szef biura projektowo-konstrukcyjnego, dyrektor techniczno-handlowy, a także wiceprezes zarządu Stoczni Gdańskiej SA.
Współredaktor książki „Stocznia Gdańska – jaką pamiętamy. Wspomnienia stoczniowców” (Stowarzyszenie Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej, 2020). Certyfikowany przewodnik turystyczny PTTK, również certyfikowany przewodnik ECS. Wiceprezes zarządu Koła Przewodników Miejskich i Terenowych PTTK w Gdańsku. Współzałożyciel i członek zarządu Stowarzyszenia Strażników Pamięci Stoczni Gdańskiej. Aktywny wolontariusz ECS, współpracujący z Regionalnym Centrum Wolontariatu w Gdańsku.
Jerzy Borowczak
14 sierpnia 1980 roku wspólnie z Bogdanem Borusewiczem, Bogdanem Felskim i Ludwikiem Prądzyńskim zapoczątkował strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Miał wtedy 23 lata.
Należał do współpracowników Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Od 1979 roku pracował w Stoczni im. Lenina w Gdańsku. Po powołaniu NSZZ „Solidarność” został wiceprzewodniczącym komisji zakładowej związku w Stoczni Gdańskiej. Wszedł do grona członków Komitetu Założycielskiego Solidarności. Współorganizował strajki podczas stanu wojennego. Internowany trafił do Ośrodku Odosobnienia w Iławie. Dyscyplinarnie zwolniony z pracy, zatrudnienie znalazł w gdańskiej Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych, zwanej „Świetlik”. Do pracy w stoczni wrócił dopiero w 1989 roku.
Obecnie jest posłem na Sejm. Honorowy obywatel Gdańska, odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Maciej Grzywaczewski i Bożena Rybicka-Grzywaczewska
Maciej Grzywaczewski w Sierpniu ’80 uczestniczył w strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. To on, wraz z nieżyjącym już Arkadiuszem Rybickim, przeniósł na drewniane tablice 21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Tablice 21 Postulatów w 2003 roku zostały wpisane na Światową Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”. Obecnie to najcenniejszy eksponat wystawy stałej ECS.
Już jako uczeń III Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku organizował młodzieżowe struktury opozycyjne. W 1979 roku założył, m.in wraz z Aleksandrem Hallem, Markiem Jurkiem, Arkadiuszem Rybickim i przyszłą małżonką Bożeną Rybicką, organizację antykomunistyczną Ruch Młodej Polski. RMP stawiał sobie za cel odzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności.
Producent filmowy, przedsiębiorca, wydawca.
Bożena Rybicka-Grzywaczewska | Zapisała się w historii sierpniowego strajku jako organizatorka czuwań modlitewnych.
Jednak już wcześniej była aktywną opozycjonistką – działała w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, współpracowała z niezależnym Wydawnictwem im. Konstytucji 3 Maja, współorganizowała w Gdańsku manifestacje niepodległościowe i była jedną z założycieli Ruchu Młodej Polski. Jesienią 1980 roku została asystentką Lecha Wałęsy. Od 13 grudnia 1981 do czerwca 1982 roku ukrywała się, po ujawnieniu na powrót prowadziła nieoficjalny sekretariat Lecha Wałęsy. W 1984 roku na cztery lata wyjechała do Francji, gdzie nadal pracowała na rzecz polskiej wolności. Była m.in. jedną z inicjatorek powołania Funduszu SOS Pomoc Chorym w Polsce.
Od 1992 roku kieruje Gdańską Fundacją Dobroczynności, która m.in. prowadzi domy dla seniorów oraz osób niepełnosprawnych oraz pracuje z dziećmi i młodzieżą.
Bożena Rybicka-Grzywaczewska: - Żyliśmy jak w transie a brat na ślubie ukradł nam show
Krzysztof Kasprzyk i Maciej Pietrzyk
Krzysztof Kasprzyk w sierpniu 1980 roku w prezencie dla strajkujących stoczniowców napisał wiersz „Do córki” – „Nie mam teraz czasu dla Ciebie / […] Jeszcze trochę poczekaj, dorośnij / Opowiemy Ci o tych wypadkach / O tych dniach pełnych nadziei […] / O tych ludziach, którzy poczuli / Że są wreszcie teraz u siebie / Solidarnie walczą o dzisiaj / I o jutro także dla ciebie”. Sam miał 23 lata i małe dziecko. Tekst podał przez Bramę nr 2. Potem muzykę do niego skomponował Maciej Pietrzyk, a ballada stała się jednym ze strajkowych hymnów. Dołączył do strajkujących.
Jego teksty ukazywały się w prasie emigracyjnej, m.in. w paryskiej „Kulturze”. W lipcu 1981 roku wyjechał do Berlina Zachodniego, gdzie współorganizował Grupę Roboczą „Solidarność” i redagował jej miesięcznik „Przekazy”.
Maciej Pietrzyk w sierpniu 1980 roku przyłączył się do strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina wraz z aktorami teatru Wybrzeże. To wtedy skomponował muzykę do słów Krzysztofa Kasprzyka i tak powstał strajkowy szlagier – „Piosenka dla córki”.
W 1968 roku ukończył warszawską Akademię Sztuk Pięknych, w marcu uczestniczył w protestach studenckich w Warszawie. Występował w filmach i sztukach Teatru Telewizji. W 1981 roku – wbrew sprzeciwom cenzury – wykonał „Piosenka dla córki” na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu. Zaśpiewał ją także w filmie Andrzeja Wajdy „Człowiek z żelaza” (1981). Nosił miano jednego z bardów Solidarności. Był również autorem plakatów satyrycznych, które prezentujemy na wystawie stałej ECS. W latach 80. tworzył podziemną grupę teatralną, która dawała spektakle m.in. w prywatnych domach.
Artysta, malarz, poeta i aktor.
