Organizatorami debaty są Stacja i Komisja Kaszubska Polskiej Akademii Umiejętności w Gdańsku oraz Instytut Kaszubski w Gdańsku.
W rozmowie będą uczestniczyć dwaj wybitni znawcy epoki i dziejów Pomorza:
- prof. Józef Borzyszkowski
- prof. Miloš Řezník
Dyskusję poprowadzi prof. Cezary Obracht-Prondzyński.
- Tematem będzie nie tylko to, jak przebiegało zawłaszczanie ziem pomorskich, lecz przede wszystkim to, jakie były skutki dla miejscowej ludności i historii naszego regionu - zapowiada prof. Cezary Obracht-Prondzyński. - I dlaczego o tym wszystkim tak mało mówimy i nie pamiętamy?
Kwestia przyczyn, jakie doprowadziły do rozbiorów dawnej Rzeczypospolitej była centralnym punktem polskiej refleksji historycznej i myśli politycznej od co najmniej siedmiu pokoleń. Równie ważne było pytanie o to, w jaki sposób niepodległość odzyskać.
Tymczasem współcześnie temat ten niemal całkowicie zniknął z debaty publicznej. A przecież - jak podkreślają organizatorzy debaty - zagarnięcie Pomorza Nadwiślańskiego już w 1772 r. miało ogromne znaczenie dla naszego regionu. Choćby dlatego, że "ominęły" nas reformy polskiego oświecenia, dzieło Komisji Edukacji Narodowej, Konstytucja 3 Maja itd. Znaleźliśmy się znacznie wcześniej niż inne części ziem polskich w nowym porządku prawnym i politycznym, w sytuacji ostrego drenażu ekonomicznego ze strony władz pruskich, w obliczu odmiennej polityki wyznaniowej (kasata zakonów) oraz rosnącej militaryzacji życia społecznego.
Symboliczną postacią dla dramatu tamtych lat jest postać Józefa Wybickiego - pomorskiego szlachcica, polskiego patrioty, późniejszego autora tekstu Mazurka Dąbrowskiego, którego los rzucił na tułaczkę.
