Więcej wspomnień o zmarłych w ostatnich latach gdańszczanach i osobach związanych z Gdańskiem znajdziesz na specjalnie dedykowanej stronie gdansk.pl/odeszli.
Jadwiga Kuśmierek (z domu Więczkowska) urodziła się 17 października 1922 roku w Żyrardowie, jako pierwsza córka Henryka i Genowefy Nowackich-Więczkowskich. Ukończyła tamtejszą szkołę podstawową (w 1936 roku), i Gimnazjum im. A. Skwarczyńskiego (1939). Dużą maturę uzyskała na tajnych kompletach w Żyrardowie w 1943 roku. Przed wojną należała do harcerstwa, była w drużynie działającej przy Gimnazjum i Liceum im. A. Skwarczyńskiego.
W 1939 roku przeszła specjalne szkolenie pierwszej pomocy sanitarnej oraz w zakresie łączności, a po wrześniu 1939 roku została skierowana na praktykę sanitarną do Szpitala w Grodzisku Mazowieckim. Dzięki pośrednictwu Stefanii Siwiec Sabiny wiosną 1940 roku wstąpiła do Wojskowej Służby Kobiet w Związku Walki Zbrojnej, a później działała w Armii Krajowej. Przyjęła pseudonim „Czarna Hańcza”.
Zaczęła pełnić funkcję łączniczki, początkowo na terenie Żyrardowa przenosiła meldunki, prasę podziemną i broń. Latem 1942 roku została przydzielona jako łączniczka do Obwodu „Bażant”. Była łączniczką pomiędzy Komendą Obwodu, a kilkoma podległymi mu ośrodkami, a także Podokręgiem Zachodnim „Hajduki”, „Hallerowo”. Funkcję tę pełniła do rozwiązania AK w styczniu 1945 roku.
W latach 1942-1943 przeszła szkolenie wojskowe w ramach Szkoły Podoficerskiej w Milanówku. W latach 1942-1944 pracowała z Marią Nietrzebkówną Wysocką w komórce wywiadowczej prowadzonej przez Jana Woźniackiego Strzałę. Podczas okupacji działała w Żyrardowie lub w Milanówku (w czasie aresztowań w Milanówku przebywała w majątku Chlebnia koło Grodziska Mazowieckiego).
Mieszkanie jej rodziców w Żyrardowie było miejscem, gdzie odbywały się szkolenia, tajne nauczanie, w którym przechowywano również broń. W nocy z 14 na 15 marca 1944 roku gestapo przeprowadziło w nim rewizję, ale Czarna Hańcza i jej siostra Nina uniknęły aresztowania, gdyż zostały ostrzeżone. W czasie Akcji „Burza” kierowała łączniczkami Komendy Obwodu „Bażant”. Po odwołaniu akcji wróciła do Żyrardowa. Do stycznia 1945 roku była w dyspozycji Komendy Obwodu.
Jesienią 1945 roku wraz z rodziną wyjechała do Gdańska. Tu, w latach 1946-1952 studiowała - na wydziale chemii Politechniki Gdańskiej, który ukończyła z tytułem mgr inż. chemik. W następnych latach pogłębiała studia i była pracownikiem naukowo-badawczym. W okresie 1955-1956 musiała meldować się w UB, ale powodu tego nigdy nie sprecyzowano. Od 1980 roku należała do NSZZ „Solidarność”. Była przewodnicząca komisji zakładowej. W latach 1982-1988 zajmowała się kolportażem prasy podziemnej „Solidarności”.
Po wojnie pracowała także społecznie w Lidze Ochrony Przyrody i innych organizacjach. Była członkiem władz miejskich, wojewódzkich i centralnych Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i autorką opracowań z zakresu wiedzy przyrodniczej i ochrony przyrody. Była Instruktorem Krajoznawstwa Polski. Przyznano jej godność Honorowego Przodownika Turystyki Pieszej.
Za zasługi i działalność społeczną, w 2013 roku otrzymała Medal Prezydenta Miasta Gdańska
Zmarła 16 grudnia, w wieku 99 lat. Pogrzeb odbędzie się 23 grudnia na cmentarzu w Żyrardowie (ul. Kasztanowa). Msza święta rozpocznie się o godzinie 12:00 w Kościele pw. Wniebowstąpienia Pańskiego (os. Żeromskiego) w Żyrardowie (ul. Stefana Żeromskiego 7).
Na podstawie materiału Piotra Siwierskiego / Koło Gdańsk. Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej.
