Gdański Teatr Szekspirowski kontynuuje poniekąd kultywowaną przez śp. prof. Jerzego Limona prezentację różnorodnych zjawisk kulturalnych z Europy i świata, ale już w innej formule. Nie uświadczymy dobrze znanych, tematycznych Tygodni (były to m.in. Tydzień Japoński, Tydzień Niemiecki, Tydzień Chiński, Tydzień Estoński czy Tydzień Chorwacki) - w zamian instytucja poświęca najbliższe półtora roku jednemu krajowi i zaprasza do eksplorowania kultury sąsiadów z dalekiej północy, pod hasłem „Kierunek: Islandia. Treasure Iceland - Theatre Inclusions”.
- Projekt islandzki to coś więcej, niż prezentacja spektakli teatralnych czy koncertów. Rozpoczynamy półtoraroczny projekt, oparty na nawiązywaniu kontaktów, współpracy i wymianie doświadczeń - mówiła Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, podczas konferencji w poniedziałek, 4 kwietnia.
Jak podkreśla, to multidyscyplinarna inicjatywa, dedykowana kulturze i sztuce Islandii. Działania w jej ramach realizowane będą do marca 2023 roku, we współpracy z islandzkim kolektywem artystycznym Vinnslan. Punkt kulminacyjny stanowić będzie tygodniowy przegląd wydarzeń teatralnych i muzycznych, a także międzynarodowa produkcja teatralna z udziałem polskiej aktorki Olgi Bołądź.
- Projekt podzielony jest na kilka etapów. W kwietniu z wizytą studyjną do Gdańska przyjadą islandzcy twórcy i partnerzy Teatru Szekspirowskiego, by odwiedzić trójmiejskie instytucje kultury i organizacje społeczne, oraz aby przeprowadzić warsztaty z grupą lokalnych aktorów. W kolejnych miesiącach ci ostatni odwiedzą Reykjavik, gdzie pracować będą nad polsko-islandzką koprodukcją, którą widzowie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego będą mogli zobaczyć w lutym 2023 roku - zaprasza dyrektorka GTS.
Kuratorem teatralnym programu jest Gudmundur Thorvaldsson - islandzki aktor, reżyser i muzyk, były dyrektor Tjarnarbíó Theatre i wykładowca na Iceland University of the Arts. Na arenie międzynarodowej znany jest z takich ról, jak Remus w „Wiedźminie”, Sigurd Styrbjornsson w grze „Assassin's Creed Valhalla”, a także Islandczyk w filmie „Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga” (2020) i Robert w filmie „Wolka” (2021).
Szczegółowy program projektu wypracowany zostanie latem 2022 roku, ale jak zapowiada Agata Grenda, pogram wstępnie został pomyślany tak, aby oddać różnorodność zjawisk artystycznych tego kraju.
- Kierunek: Islandia to poszerzona formuła cyklu Teatry Europy i Świata, które od 2014 roku realizował założyciel Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, prof. Jerzy Limon. 15 edycji pokazało, jak wartościowe są prezentacje sztuki z innych kręgów kulturowych. A ponieważ zaczęliśmy pokazywać spektakle zagraniczne przez cały rok, wolimy nie koncentrować się na cezurach czasowych, a na kierunku właśnie. A o Islandii większość z nas wie wciąż bardzo niewiele - dodaje Agata Grenda.
Wydarzenia w ramach projektu (poszczególne daty zostaną podane później):
- Spektakl „Eyður” / „Øland” - The Marble Crowd
Bohaterami spektaklu „Eyður” jest pięciu marynarzy, którzy utknęli na wybrzeżu Øland, wyspy położonej pomiędzy rzeczywistością a fikcją. Próbując odtworzyć świat z pamięci, potykają się między przeszłością a teraźniejszością, snując wizje przyszłości w połyskującym, postdekadenckim krajobrazie, gdzie wyspa jest sceną refleksji i tęsknoty.
- W „Eyður” spoglądamy na krajobraz i plastik, jako materiał rozpalający wyobraźnię. Od początku nie chcieliśmy tworzyć żadnego rodzaju narracji w tym projekcie. Wyszliśmy od idei tu: idei wyspy i dalej pracowaliśmy z konkretnym materiałem, jako iskrą inspiracji dla historii, choreografii - mówią twórcy spektaklu.
Premiera „Eyður” odbyła się w Narodowym Teatrze Islandii w styczniu 2020 roku i spotkała się z wielkim uznaniem. Spektakl był nominowany do nagrody Griman (Icelandic Performing Arts Award, przyznawana od 2003 roku przez Islandzkie Stowarzyszenie Teatralne) w 11 kategoriach i zdobył ją za: najlepszą choreografię sceniczną, najlepszą oryginalną oprawę muzyczną oraz na najlepszy projekt kostiumów.
The Marble Crowd to nieformalny zespół artystów z Reykjaviku, którzy pracują razem, w różnych konstelacjach osobowych, od ponad dekady. Artyści uznawani są za jedną z najlepszych awangardowych grup teatralnych w Islandii.
Spektakl „Club Romantica” - Abendshow
Historia zaczyna się od albumu fotograficznego, który aktor Friðgeir Einarsson - lider grupy Abendshow, jeden z najbardziej płodnych islandzkich twórców teatralnych ostatniej dekady - kupił na pchlim targu w Belgii.
Nie znamy osób ze zdjęć. Nie wiemy, dlaczego album był na sprzedaż. Wiemy jedynie, że 40 lat temu pewna Belgijka wyjechała na wakacje na Majorkę, piła sangrię, pojechała na plażę, popłynęła motorówką i zrobiła sobie i swojej przyjaciółce zdjęcia. Po dziesięciu latach Friðgeir postanawia znaleźć prawowitego właściciela albumu i zwrócić go. Aby tego dokonać musi jednak przeprowadzić szeroko zakrojone badania i uświadomić sobie związek między postaciami na zdjęciach, a ich możliwym losem.
W nagradzanym „Club Romantica” aktor przedstawia widzom osoby ze zdjęć, opowiada ich historię i zdejmuje zasłonę z tego, co stało się z ową Belgijką. Nad tą historią unosi się jednak pytanie - co stanie się z naszymi albumami, ze zdjęciami i wspomnieniami, gdy opuścimy scenę? Kto opowie naszą historię? Czy ktoś będzie nas pamiętał?
- Opera „Nothing is more tragic than a human being” - Adolf Smári Unnarsson
Szczęście i jego niekończące się poszukiwanie, to temat tej współczesnej, oryginalnej w treści i formie opery, stworzonej przez kompozytora Friðrika Margrétar-Guðmundssona, a napisanej i wyreżyserowanej przez Adolfa Smári Unnarssona.
Czterech bohaterów przechadza się po scenie, w niezidentyfikowanej przestrzeni, szukając sensu i kontemplując to, co sprawia im radość. Jednak nigdzie nie mogą znaleźć odpowiedzi na swoje pytania, ponieważ nie ma nic bardziej tragicznego niż ludzka egzystencja. Życie to boleśnie zabawna tragedia i ciągłe rozczarowania. Co więc można zrobić? Co jeśli wszystko zawiedzie? Po prostu usiądź, weź głęboki oddech, napełnij płuca powietrzem - wydychaj ze świstem. Powtarzaj do skutku. Wszystko się ułoży. Musi.
Opera miała premierę w Teatrze Tjarnarbio we wrześniu 2020 roku i została doceniona, zdobywając siedem nominacji do Icelandic Performing Arts Award Griman 2021, i zwyciężając w kategoriach Muzyka Roku i Piosenkarka Roku.
- Spektakl teatru tańca „The Valley” („Dolina”) - Rósa Ómarsdóttir Inga Huld Hákonardóttir
Tytułowa „Dolina” to miejsce, w którym człowiek i maszyna zostali połączeni, a granice między martwym ciałem, a ożywionym mechanizmem zostały zatarte. Twórczynie, islandzkie performerki i choreografki, Inga Huld Hákonardóttir i Rósa Ómarsdóttir, grają w tym spektaklu na granicy tego co naturalne, a sztuczne. Używają przedmiotów do wytwarzania dźwięków, a dźwięków do wykonywania ruchów, kwestionując to, co naprawdę jest pod kontrolą. Skupiają się na podwójnych znaczeniach „mechanicznego człowieka”, sztucznej natury, maszyn organicznych i syntetycznych ogrodów.
Spektakl zdobył Icelandic Performing Arts Award Griman za najlepszą choreografię roku 2016.
- Spektakl „Polishing Island” - International Theatre Company Reykjavík Ensemble
To fizyczny spektakl teatralny, wyreżyserowany przez Pálínę Jónsdóttir, oparty na autobiograficznym zbiorze opowiadań polskiej autorki, Ewy Marcinek. Barwna i zabawna historia młodej kobiety z Polski, która przeprowadza się do Islandii, by zapomnieć o nieudanym małżeństwie i traumatycznych przeżyciach. Spektakl stanowi alegorię relacji międzykulturowych, migracji, zmian w islandzkiej demografii i rzeczywistości imigrantów. Jest to głos nowej generacji, zamieszkującej Islandię.
Þorgeir Tryggvason w islandzkim dzienniku Morgunblaðið tak pisał o spektaklu: „Polishing Island to rodzaj beztroskiej rewii lub filozoficznego, lekkiego, politycznego kabaretu psychicznego o konfliktach kulturowych, kluczach i słowach, które, jak wszyscy wiedzą, wystarczają do opisania tego, czego doświadczamy, nie mówiąc już o tym, jak się czujemy.”
Reykjavík Ensemble to międzynarodowy Zespół Teatralny założony w 2019 roku przez reżyserkę teatralną i operową Pálínę Jónsdóttir oraz polską pisarkę Ewę Marcinek. Grupa jest pierwszym i jedynym niezależnym międzynarodowym teatrem w Islandii. Ich innowacyjna, pionierska praca tworzy aktywną profesjonalną platformę teatralną dla międzynarodowych artystów, których twórczość jest doceniana bez względu na pochodzenie, płeć czy język ojczysty. Zespół został uhonorowany tytułem Reykjavik's Art Group 2020 przez miasto Reykjavík.
- Koncert Hatari
Jak o sobie piszą, stanowią „antykapitalistyczny, techno-dystopijny kolektyw artystyczny”. Na arenie międzynarodowej są znani jako „industrialna grupa BDSM”. Ich występy wywołały niejeden skandal w rodzimej Islandii. Szersza publika mogła ich poznać, zachwycić lub oburzyć, za sprawą występu na 64. Konkursie Piosenki Eurowizji 2019.
Grupa została założona w Reykjaviku w 2015 roku przez Klemensa Hannigana, Matthíasa Tryggvi Haraldssona i perkusistę Einara Hrafna Stefánssona. Ich muzyka czerpie z elektroniki, punku i metalu. Ze względu na performatywny charakter ich działalności ważną rolę w zespole odgrywają towarzyszący muzykom tancerze.
Zespół Hatari zdobył tytuł wykonawcy roku na Icelandic Music Awards i jest trzykrotnym zwycięzcą „live act of the year” na Reykjavik Grapevine Music Awards. Grupa zdobyła również prestiżową nagrodę Iceland Music News Music Video of the Year Award.
W 2020 roku wydali swój pierwszy album długogrający, Neyslutrans (consumption trance).
Projekt realizowany jest dzięki wsparciu ze środków Programu „Kultura” w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021.
