Trybunał Sprawiedliwości
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 8 rzeczników generalnych. Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy Państw Członkowskich na okres sześciu lat, a ich mandat jest odnawialny. Są oni wybierani spośród osób o niekwestionowanej niezależności i mających wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych, lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Sędziowie Trybunału wybierają spośród siebie prezesa Trybunału na okres trzech lat. Jego mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami i administracją Trybunału, a także przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających.
Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej jako ?opinia rzecznika generalnego? w sprawach, które zostaną im przydzielone.
Sekretarz pełni rolę sekretarza generalnego instytucji, kierując jej administracją z upoważnienia prezesa Trybunału.
Trybunał może obradować w pełnym składzie, w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w izbach złożonych z pięciu lub trzech sędziów. Trybunał obraduje w pełnym składzie w przypadkach określonych w Statucie Trybunału (między innymi kiedy ma za zadanie zdymisjonować rzecznika praw obywatelskich czy orzec o dymisji członka Komisji, który naruszył ciążące na nim zobowiązania) oraz jeśli Trybunał uzna, że wniesiona sprawa ma wyjątkowe znaczenie. W składzie wielkiej izby Trybunał obraduje na żądanie Państwa Członkowskiego albo instytucji, które są stroną w postępowaniu, a także w sprawach szczególnie ważnych lub skomplikowanych. Inne sprawy są rozpatrywane przez izby składające się z pięciu lub trzech sędziów. Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są na trzy lata, a prezesi izb złożonych z trzech sędziów na jeden rok.
Aby Trybunał mógł właściwie wywiązywać się ze swoich zadań, przyznano mu ściśle określone uprawnienia do orzekania, które wykonuje w ramach procedury odesłania prejudycjalnego i postępowań w przedmiocie różnego rodzaju skarg:
- Odesłanie prejudycjalne
- Skarga o stwierdzenie uchybienia
- Skarga o stwierdzenie nieważności
- Skarga na bezczynność
- Odwołanie
- Kontrola
Sąd Pierwszej Instancji
W skład Sądu Pierwszej Instancji wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego państwa członkowskiego (w 2007 r. 27 sędziów). Sędziowie mianowani są za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich na okres sześciu lat, a ich mandat jest odnawialny. Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa. Mianują także sekretarza na sześcioletnią kadencję.
Sędziowie pełnią swoje funkcje przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności.
W przeciwieństwie do Trybunału Sprawiedliwości w Sądzie nie ma stałych rzeczników generalnych. Rolę tę może w wyjątkowych przypadkach pełnić jeden z sędziów.
Sąd orzeka w izbach złożonych z pięciu lub trzech sędziów, a w niektórych przypadkach w składzie jednego sędziego. Może on również orzekać w składzie wielkiej izby (trzynastu sędziów) albo w pełnym składzie, jeżeli uzasadnia to stopień zawiłości prawnej lub waga sprawy. W ponad 80% spraw wniesionych do Sądu orzekają składy trzyosobowe.
Prezesi izb złożonych z pięciu sędziów wybierani są spośród sędziów na okres trzech lat.
Sąd ma do swojej dyspozycji własny sekretariat, lecz jego obsługę administracyjną i lingwistyczną zapewniają służby Trybunału Sprawiedliwości.
Sąd Pierwszej Instancji jest właściwy do rozpoznawania:
- skarg bezpośrednich wniesionych przez osoby fizyczne lub prawne przeciwko aktom prawnym instytucji wspólnotowych (których są one adresatami lub które dotyczą ich bezpośrednio i indywidualnie) lub przeciwko zaniechaniu działania przez te instytucje. Może to być
- na przykład skarga przedsiębiorstwa na decyzję Komisji nakładającą na nie grzywnę;
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Komisji;
- skarg wniesionych przez państwa członkowskie przeciwko Radzie, dotyczących aktów z dziedziny pomocy państwa, handlowych środków ochronnych (?dumping?) oraz aktów, za pomocą których korzysta ona z uprawnień wykonawczych;
- skarg o odszkodowanie za szkody wyrządzone przez instytucje wspólnotowe lub ich pracowników;
- skarg dotyczących umów zawartych przez Wspólnoty, w których właściwość Sądu została wyraźnie określona;
- skarg z zakresu wspólnotowych znaków towarowych.
Od orzeczeń wydanych przez Sąd przysługuje ograniczone do kwestii prawnych odwołanie do Trybunału Sprawiedliwości w terminie dwóch miesięcy.
Sąd do spraw Służby Publicznej
Sąd do spraw Służby Publicznej składa się z siedmiu sędziów, mianowanych przez Radę na okres sześciu lat (z możliwością ponownego mianowania) po wezwaniu do przedstawiania kandydatur i zasięgnięciu opinii siedmiu osobistości wybranych spośród byłych członków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji oraz prawników o uznanej kompetencji.
Przy mianowaniu sędziów Rada czuwa nad zapewnieniem zrównoważonego składu Sądu w odniesieniu do obywateli państw członkowskich pochodzących z możliwie najszerszego obszaru geograficznego oraz w odniesieniu do reprezentowanych krajowych systemów sądowniczych.
Sędziowie wybierają spośród siebie na okres trzech lat prezesa, którego mandat jest odnawialny.
Sąd do spraw Służby Publicznej obraduje w izbach składających się z trzech sędziów. Jednakże gdy przemawia za tym złożoność sprawy, sprawa może zostać przekazana pełnemu składowi. Ponadto w przypadkach które zostaną określone regulaminie, Sąd będzie mógł obradować w składzie pięcioosobowym lub jednoosobowym.
Sędziowie mianują sekretarza na okres sześciu lat.
Sąd posiada własny sekretariat, lecz w zakresie pozostałych potrzeb administracyjnych i językowych korzysta z usług służb Trybunału.
W ramach wspólnotowej instytucji sądowniczej Sąd do spraw Służby Publicznej zajmuje się sporami z zakresu służby publicznej Unii Europejskiej, w których wcześniej właściwy był Trybunał Sprawiedliwości, a od jego utworzenia w 1989 r. ? Sąd Pierwszej Instancji.
Sąd jest właściwy do rozpoznawania w pierwszej instancji sporów między Wspólnotami a jej pracownikami na mocy art. 236 traktatu WE, co oznacza około 150 spraw rocznie przy personelu Wspólnot obejmującym około 35 000 osób. Spory te dotyczą nie tylko kwestii związanych ze stosunkiem pracy w ścisłym znaczeniu (wynagrodzenia, przebieg kariery, nabór, środki dyscyplinarne), ale także systemu zabezpieczenia społecznego (choroba, starość, niezdolność do pracy, wypadki przy pracy, zasiłki rodzinne i in.).
Sąd jest również właściwy w sporach dotyczących niektórych szczególnych grup pracowników, w szczególności personelu Eurojustu, Europolu, Europejskiego Banku Centralnego i Biura Harmonizacji w ramach rynku Wewnętrznego (OHIM).
Nie może on natomiast rozpoznawać sporów między krajowymi organami administracji i ich pracownikami.
Od orzeczeń Sądu można w terminie dwóch miesięcy wnieść odwołanie do Sądu Pierwszej Instancji. Odwołanie takie ogranicza się do kwestii prawnych.
