Choć europejskie przedsiębiorstwa i przemysł są nowoczesne i z reguły dobrze prosperują, nie mogą sobie jednak pozwolić na zadowolenie się dotychczasowymi osiągnięciami. Muszą bowiem sprostać wyzwaniom, jakimi są utrzymanie konkurencyjności, dostosowywanie się na bieżąco do zmian w dziedzinie technologii i dotrzymywanie kroku konkurentom z innych krajów. Od tego, czy uda im się to osiągnąć, zależą trwały wzrost gospodarczy, tworzenie miejsc pracy oraz podniesienie poziomu dobrobytu w Europie.
Polityka w dziedzinie przedsiębiorstw i przemysłu ma zagwarantować równe i uczciwe warunki dla konkurujących i prowadzących ze sobą handel firm, atrakcyjność Europy dla inwestorów i dla pracowników oraz wzrost gospodarczy opierający się na wiedzy i innowacyjnym przemyśle. Wymaga to solidnej sieci przemysłowej w całej UE. Nie stosując zatem podejścia interwencjonistycznego, polityka w tej dziedzinie uwzględnia specyficzne cechy poszczególnych sektorów, gwarantuje rozwój sektorów o znaczeniu strategicznym, takich jak przemysł aeronautyczny i biotechnologia, oraz wspiera innowacyjność, przedsiębiorczość i żywotność małych i średnich przedsiębiorstw, które są podstawą gospodarki UE.
UE nie przyjmuje w tych kwestiach podejścia protekcjonistycznego lub partykularnego. Podstawowym założeniem jest to, że ochrona przemysłu przed nieuniknionymi zmianami tylko by je opóźniła, a na dłuższą metę sprawiłaby, że byłyby one bardziej kosztowne i bolesne. UE stara się przewidywać zmiany strukturalne, budować klimat umożliwiający innowacje, które pomogą sprostać wyzwaniom, a tam gdzie zmiany są potrzebne, łagodzić, na ile to możliwe, ich ewentualny wpływ na sytuację pracodawców i pracowników.
Utrzymanie konkurencyjności na arenie międzynarodowej
Tworzenie warunków umożliwiających firmom z UE konkurowanie na równych warunkach z resztą świata polega m. in. na ochronie własności intelektualnej tych firm przed podrabianiem i piractwem. Wymaga też ograniczenia do minimum obciążeń administracyjnych oraz zapewnienia zgodności z normami dotyczącymi energii, środowiska oraz spraw socjalnych. Kolejnym warunkiem równowagi jest deregulacja: odpowiedni i równy dostęp, po jak najniższej cenie, do najważniejszych usług wsparcia dla biznesu, takich jak usługi telekomunikacyjne, transportowe i użyteczności publicznej.
Priorytetem jest zmniejszenie obciążeń regulacyjnych spoczywających na firmach, zwłaszcza tych małych. Dlatego za cel obrano ograniczenie obciążeń administracyjnych spoczywających na przedsiębiorstwach o 25% do roku 2012. Może to poskutkować wzrostem unijnego produktu krajowego brutto (świadczącego o poziomie dobrobytu) o 150 mld euro, czyli o ponad 1%.
Aby zwiększać konkurencyjność, UE finansuje wiele badań w dziedzinie technologii i innowacji w ramach 7. programu ramowego na rzecz badań naukowych i rozwoju oraz programu ramowego w dziedzinie konkurencyjności i innowacji (CIP). Na lata 2007-2013 przeznaczono na ten cel 50 mld EUR z 7. programu ramowego, a z programu CIP ? 3,6 mld EUR. CIP dotyczy w główniej mierze małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), prowadzących działania innowacyjne przede wszystkim w dziedzinie racjonalnego zużycia energii i źródeł energii odnawialnej, technologii związanych z ochroną środowiska oraz lepszego wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT).
UE zachęca również do partnerstwa publiczno-prywatnego, aby jak najlepiej wykorzystać to, co mają do zaoferowania sektory publiczny i prywatny, oraz organizuje platformy technologiczne. W planach jest również ustanowienie Europejskiego Instytutu Technologii, który od roku 2008 miałby połączyć trzy wymiary tzw. trójkąta wiedzy, czyli badania naukowe, edukację i innowacje, które są składnikiem dynamicznej gospodarki. Instytut będzie prowadził działalność za pośrednictwem ośrodków wiedzy i innowacji, które będą owocem współpracy między sektorem prywatnym, wspólnotą badawczą i środowiskiem akademickim.
Nie chodzi jednak o wzrost gospodarczy za wszelką cenę. UE angażuje się na rzecz polityki, której celem jest zapewnienie trwałego wzrostu i zachęca przedsiębiorstwa, aby uczyniły to samo poprzez swój udział w Europejskim sojuszu na rzecz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. Kładąc nacisk na rozwijanie umiejętności, bardziej racjonalne zużycie zasobów naturalnych, zwiększenie innowacyjności, ograniczanie ubóstwa oraz większe poszanowanie praw człowieka, przedsiębiorstwa mogą przyczynić się do działań na rzecz trwałego rozwoju, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy.
Regulacje dotyczące produktów tylko w razie bezwzględnej konieczności
Czasami przeszkody występujące w handlu wewnętrznym UE udaje się zlikwidować poprzez ustanowienie wspólnych norm w zakresie ochrony zdrowia publicznego, konsumentów i środowiska. W innych przypadkach producent ma swobodę decydowania o wyborze stosowanej technologii, pod warunkiem że produkt końcowy będzie bezpieczny. Znak ?WE? na produktach daje władzom i konsumentom pewność, że spełnione zostały odpowiednie normy, bez względu na to, czy są to produkty wytworzone w UE, czy importowane. Polityka w dziedzinie przedsiębiorstw stawia sobie ponadto za cel ograniczenie emisji CO2, których źródłem są samochody, w ramach przeciwdziałania zmianom klimatu.
Tylko w wyjątkowych przypadkach, np. w odniesieniu do wyrobów farmaceutycznych, wymagane jest uprzednie zatwierdzenie, przed wprowadzeniem wyrobu na rynek. Zezwolenie na sprzedaż produktu w więcej niż jednym kraju można uzyskać w punkcie kompleksowej obsługi, jakim jest Europejska Agencja ds. Oceny Produktów Leczniczych z siedzibą w Londynie.
Również w odniesieniu do substancji chemicznych stosowane są surowe zasady. W wyniku porozumienia dotyczącego usprawnienia tych zasad w przyszłości wszystkie substancje chemiczne znajdą się w jednej bazie danych; ułatwi to ocenę ryzyka i umożliwi zachowanie równowagi pomiędzy wymogami w dziedzinie zdrowego środowiska a koniecznością utrzymania konkurencyjności przedsiębiorstw. Ten nowy system rejestracji, oceny i udzielania zezwoleń w zakresie chemikaliów o nazwie REACH (ang. Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals) będzie obsługiwany przez Europejską Agencję ds. Substancji Chemicznych z siedzibą w Helsinkach, która rozpocznie rejestrację 1 czerwca 2008 r.
W niektórych przypadkach dobra wola wystarczy, aby osiągnąć konkretne wyniki. Z inicjatywy Komisji Europejskiej powstało ?Europejskie partnerstwo na rzecz alternatywnego podejścia do badań na zwierzętach?, które jest porozumieniem między Komisją, zrzeszeniami branżowymi oraz dużymi firmami, opartym na wytycznych Komisji w sprawie umieszczania na etykiecie produktów oznakowania ?produkt nietestowany na zwierzętach?.
MŚP podstawą przedsiębiorczości w UE
Dwadzieścia trzy miliony europejskich małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) tworzą kościec sektora przedsiębiorstw w UE, zatrudniają 75 milionów pracowników i stanowią 99% wszystkich firm. W oparciu o zasadę ?mali mają pierwszeństwo? UE dostosowuje zasady dotyczące pomocy państwa do potrzeb MŚP i uwzględnia związane z nimi kwestie przy opracowywaniu planów we wszystkich obszarach działalności. Priorytetami polityki są promowanie przedsiębiorczości i kwalifikacji, poprawa dostępu MŚP do rynków (w tym do zamówień publicznych), zwiększenie potencjału wzrostu MŚP (zwiększając ich zdolności w zakresie badań i innowacji), umacnianie dialogu i konsultacji.
UE zachęca również do krzewienia kultury przedsiębiorczości w szkołach i udziela wyspecjalizowanego wsparcia kobietom i członkom mniejszości narodowych, którzy zamierzają podjęć działalność gospodarczą.
Sieć ośrodków transferu innowacji, działająca w 32 krajach Europy oraz w Chile i częściowo finansowana przez Komisję Europejską, pomaga MŚP w znajdowaniu partnerów projektów w dziedzinie badań naukowych i innowacji. Ośrodki Euro Info w 47 krajach, w tym w USA, udzielają informacji na temat działań i możliwości przeznaczonych dla MŚP.