Komitet Regionów jest organem politycznym - trybuną samorządu lokalnego i regionalnego w samym sercu Unii Europejskiej.
Powołaniu KR-u do życia w roku 1994 przyświecały dwa główne cele. Po pierwsze, około trzech czwartych prawodawstwa UE wdrażane jest na szczeblu lokalnym lub regionalnym, stąd też logiczne jest, by przedstawiciele tego szczebla mieli wpływ na stanowienie prawa w UE. Po drugie, istniały obawy, że społeczeństwo pozostanie w tyle, podczas gdy UE będzie się rozwijać w zawrotnym tempie. Zaangażowanie pochodzących z wyboru przedstawicieli władzy publicznej znajdującej się najbliżej obywateli stanowiło jeden ze sposobów zmniejszenia tego rozdźwięku.
Traktaty wspólnotowe zobowiązują Komisję i Radę do zasięgania opinii Komitetu Regionów w sytuacji, gdy nowe propozycje dotyczą dziedzin mających wpływ na sytuację regionów i społeczności lokalnych. Traktat z Maastricht wymienia pięć takich dziedzin ? spójność społeczno-gospodarczą, transeuropejskie sieci infrastrukturalne, zdrowie, oświatę i kulturę. Traktat Amsterdamski rozszerzył tę listę o dalszych pięć pozycji ? politykę zatrudnienia, politykę społeczną, ochronę środowiska, kształcenie zawodowe i transport - które obejmują znaczną część zakresu działalności UE.
Poza tymi dziedzinami Komisja, Rada i Parlament Europejski mogą również zasięgać opinii Komitetu w sprawie propozycji, które ich zdaniem pociągają za sobą istotne skutki na szczeblu regionalnym lub lokalnym. Komitet ma również możliwość sporządzania opinii z inicjatywy własnej i wskazywania w ten sposób tematów, którymi Unia Europejska powinna się zająć.
Praca Komitetu opiera się na trzech głównych zasadach:
- Pomocniczość
Zasada ta, zapisana w traktatach w tym samym czasie, gdy utworzono Komitet Regionów, oznacza, że decyzje w Unii Europejskiej powinny być podejmowane na szczeblu możliwie najbliższym obywatelom. Zatem Unia Europejska nie powinna podejmować zadań, które lepiej mogą wypełnić władze krajowe, regionalne lub lokalne. - Zbliżenie do obywatela
Na wszystkich szczeblach sprawowania rządów należy starać się zbliżyć jak najbardziej do obywateli, przede wszystkim organizując pracę zgodnie z zasadą przejrzystości, tak by każdy obywatel wiedział, kto jest za co odpowiedzialny i gdzie się zwrócić, by jego opinia została wysłuchana. - Partnerstwo
Dobry europejski system sprawowania rządów to taki system, w którym władze europejskie, krajowe, regionalne i lokalne współpracują, gdyż wszystkie te cztery szczeble są niezbędne i powinny być zaangażowane w procesy decyzyjne.
