Mało który kraj byłego ZSRR po jego rozpadzie doświadczył tak wielkich problemów i głębokich przemian tożsamościowych, jak Ukraina. W ciągu 25 lat niepodległości Ukraina musiała nieraz walczyć o wolność, a nawet o przetrwanie samego bytu państwowego (głębokie kryzysy gospodarcze, agresja Rosji, masowe demonstracje). Pomimo tych dramatycznych doświadczeń, Ukraina przetrwała i – co więcej – w tym samym czasie postępował proces przebudowy tożsamości ukraińskiej. Była ona budowana szczególnie w oparciu o tradycję kozacką, twórczości Tarasa Szewczenki oraz dramatycznych doświadczeń XX wieku (Hołodomor).
Ten proces wyraźnie przyspieszył po Rewolucji Godności. W wymiarze międzynarodowym obserwujemy zdecydowany zwrot społeczeństwa ukraińskiego w stronę NATO i Unii Europejskiej. Najważniejsze są jednak zmiany w sferze tożsamościowej. Dzisiaj kluczowym punktem odniesienia dla tożsamości ukraińskiej staje się państwo. Wymaga ono całościowej przebudowy (zreformowanie niewydolnego post-sowieckiego oligarchicznego systemu polityczno-ekonomicznego) oraz obrony przed zewnętrzną agresją. Takie stanowisko oznacza odejście od etnicznego nacjonalizmu na rzecz obywatelskiej tożsamości narodowej, otwartej na różne narodowości i religie. Następuje także przewartościowanie stosunku do ważnych wydarzeń, organizacji i postaci z historii Ukrainy (np. UPA). Z drugiej strony ten proces przemian ukraińskiej tożsamości wywołuje pewne napięcia w relacjach z niektórymi narodami (Polacy, Rosjanie, Żydzi), a także napotyka na pewien sprzeciw wewnętrzny. Ukraińcy różnią się bowiem wciąż w kwestii oceny niektórych kluczowych postaci z własnej historii (Stepan Bandera, Symon Petlura) oraz stosunku do dekomunizacji czy nacjonalizmu. Te różnice mają bardzo wyraźny wymiar regionalny, a także, w mniejszym stopniu, pokoleniowy.
Dalszy kształt tych przemian tożsamościowych, zależny od uwarunkowań zewnętrznych (relacje z Rosją i Zachodem) oraz wewnętrznych (wolne tempo reform, rosnąca frustracja społeczna, wzrost poparcia dla populistów), zadecyduje o przyszłości nie tylko Ukrainy, ale całej Europy Środkowo-Wschodniej.
W czwartek 2 lutego o godz. 18:00 w Nadbałtyckim Centrum Kultury odbędzie się wernisaż wystawy „W poszukiwaniu tożsamości – Ukraina po 25 latach niepodległości”. Wystawa trwać będzie do 9 lutego.
Tego dnia odbędzie się również debata w której udział wezmą Yosyp Zisels - ukraiński działacz praw człowieka oraz mniejszości żydowskiej w Ukrainie oraz Wasyl Rasewycz (redaktor naczelny działu opinii portalu Zaxid.net). Dyskusję moderować będzie Adam Balcer, politolog, WiseEUROPA, Studium Europy Wschodniej UW.
 |
Więcej informacji o wystawie: http://www.nck.org.pl/pl/wydarzenie/2901/w-poszukiwaniu-tozsamosci-ukraina-po-25-latach-niepodleglosci
