Link do opisu wydarzenia: PAMIĘCI DWÓCH POLSKICH GRUDNIÓW

PAMIĘCI DWÓCH POLSKICH GRUDNIÓW

Data: 15 grudnia 2019 r.
Godzina: 11.00, 12.30, 14.00, 15.30 i 18.00
Miejsce: Europejskie Centrum Solidarności Plac Solidarności 1, Gdańsk
Organizator: Europejskie Centrum Solidarności

Szczegóły wydarzenia

Między Grudniem ’70, gdy na ulicach polała się krew robotników dopominających się swoich praw, a grudniem 1981 roku, gdy władza znów użyła broni i pod osłoną nocy wyprowadziła opozycjonistów z domów, aby na długie miesiące ich internować, był pełen nadziei Sierpień ’80. Dla nas to wciąż ważna opowieść o polskiej drodze do wolności, chcemy się nią z Państwem podzielić.

45 zabitych i niemal 1,2 tys. rannych – tyle ofiar według oficjalnych danych przyniosła masakra grudniowa w 1970 roku. Scena, która rozegrała się na ulicach Gdyni, zapisała się w pamięci zbiorowej Polaków w postaci czarno-białego obrazu. Ciało 18-letniego Zbyszka Godlewskiego, pochodzącego z Elbląga pracownika fizycznego Zarządu Portu Gdynia, zastrzelonego przez wojsko 17 grudnia, koledzy niosą w pochodzie na drzwiach jak na katafalku.
Ofiar było jednak znacznie więcej. W ramach akcji wymierzonej w uczestników grudniowego strajku aresztowano 3 tys. osób, wiele z nich zostało brutalnie pobitych, wyrzuconych z pracy, czy wcielonych do wojska. Wiele z ofiar represji nigdy nie powróciło do zdrowia.
„Grudzień oczywiście nie poszedł na marne. Wyciągnęliśmy doświadczenia z Grudnia – gorzkie doświadczenia, ale to była lekcja życia. Już nie mógł się powtórzyć Grudzień, bo dojrzała świadomość społeczna. Nauczyliśmy się, że nie wolno nam było wyjść na ulicę... każdy z nas dokładnie zdawał sobie z tego sprawę” – w czerwcu 1981 roku relacjonowała Anna Walentynowicz*.
 
W Sierpniu ’80 stoczniowcy już wiedzieli, że nie mogą opuszczać zakładów pracy. Zamknięte bramy i strajk okupacyjny chroniły ich przed strzelaniną na ulicy. Już wówczas rozpoczęła się publiczna zbiórka pieniędzy na rzecz budowy pomnika upamiętniającego ofiary Grudnia ’70.
Monument powstał niebywale szybko. Już 16 grudnia 1980 roku uroczyście na placu nieopodal Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej, dziś zwanym placem Solidarności, odsłonięto pomnik Poległych Stoczniowców 1970, pierwszy, jaki ofiarom komunizmu wystawiono w Europie Środkowo-Wschodniej.
Kolejna rocznica masakry grudniowej odbyła się już nielegalnie, w cieniu stanu wojennego.

11 lat po masakrze Grudnia ’70, po czasie wielkich sierpniowych nadziei, kiedy wydawało się, że wolność w Polsce jest już na wyciągnięcie ręki, 13 grudnia gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego. Wyłączone telefony, brak możliwości przekraczania granic, aresztowania, internowania… Najdramatyczniejsze wydarzenia rozegrały się w Katowicach. 16 grudnia 1981 roku ZOMO i wojsko dokonało pacyfikacji strajkującej załogi kopalni „Wujek”. Krwawy bilans to dziewięć ofiar śmiertelnych i kilkudziesięciu rannych. Najmłodszy z zastrzelonych miał zaledwie 19 lat, najstarszy 48.
Zapraszamy na uroczystości rocznicowe organizowane na Wybrzeżu. Prezentujemy też szczegółowy program wydarzeń realizowanych w ECS.

* cytat pochodzi z książki: Grudzień 1970, Paryż 1986, s. 113.

INNY „CZAS APOKALIPSY”
opowieść fotografa Ireneusza Piotrowskiego o zdjęciach wykonanych w grudniu 1981 roku

→ więcej

15 grudnia 2019
WIEDZANIE SUBIEKTYWNE WYSTAWY STAŁEJ
w roli przewodników:

godz. 11.00 / Ewa Jażdżewska
godz. 12.30 / Jarosław Hyk
godz. 14.00 / Mariusz Kulis
godz. 15.30 / Bolesław Rutyński

→ więcej

SACRUM PROFANUM
ADAM BAŁDYCH QUARTET
godz. 18.00

→ więcej

Miejsce