• Start
  • Wiadomości
  • Zobacz powojenny Gdańsk na fotografiach prof. Gruszkowskiego

Zobacz powojenny Gdańsk na fotografiach prof. Gruszkowskiego

Był nie tylko jednym z pionierów odbudowy Gdańska, ale i jej kronikarzem. Prof. Wiesław Gruszkowski, który zmarł 7 września, pozostawił po sobie fotograficzną dokumentację wojennych zniszczeń miasta i rozpoczynającej się odbudowy.
13.09.2018
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Dawny Gdańsk na zdjęciach Wiesława Gruszkowskiego. Lata 1945-1947
Dawny Gdańsk na zdjęciach Wiesława Gruszkowskiego. Lata 1945-1947
Fot. Wiesław Gruszkowski / zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku

Profesor Wiesław Gruszkowski - architekt i urbanista, wieloletni wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, do Gdańska przyjechał tuż po zakończeniu II wojny światowej.

Jako 25-letni ówcześnie student, po trzech latach architektury we Lwowie, brał czynny udział w planowaniu odbudowy Gdańska. Dokumentował też cały proces. Wykonane przez niego w latach 1945-47 zdjęcia m.in. zrujnowanego miasta znalazły się w albumie „Ruiny. Fotografie Wiesława Gruszkowskiego” (2012).

42de53db95813ffd33ebbf2bc7e473dd_l
Fot. Wiesław Gruszkowski / zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku

Jak zauważył prof. Jacek Dominiczak - pomysłodawca serii pt. „Przemyśleć miasto. Perspektywy gdańskie”, którego pierwszą odsłoną był album prof. Gruszkowskiego - uderzające w wykonanych przez niego zdjęciach była cisza i pustka.

- Wtedy w Gdańsku zrujnowano nie tylko życie ludzi, nie tylko jego ulice i domy, ale również jego dźwięk, jego specyficzny ton. W ruinach zapadło milczenie. Ustały rozmowy ludzi i domów. Miasto, jego kulturowa przestrzeń, budowana jest spotkaniami i rozmowami. Tak jak spotkania i rozmowy ludzi konstruują tożsamość społeczną miasta, tak spotkania i relacje budowli budują jego tożsamość materialną.

71e8325206db93c13eccc957a5cd0224_l
Fot. Wiesław Gruszkowski / zbiory Muzeum Narodowego w Gdańsku

Sam profesor Gruszkowski we wstępie do albumu podkreślał, że Głównego i Starego Miasta w dzisiejszej formie mogło w ogóle nie być. Przypominał, że jeszcze dwa lata po wojnie ścierały się odmienne koncepcje i trwały dyskusje, czy odbudowywać, a jeśli tak, to w jaki sposób? Jak złożyć to wszystko na nowo?

- Nam, którzyśmy mieli udział w odbudowie Głównego Miasta, spokojny sen zakłócały myśli, co będzie, kiedy skończymy i okaże się, że to jest kulisa teatralna, że to jest miasto nieprawdziwe? - mówił prof. Gruszkowski w wywiadzie udzielonym Jackowi Dominiczakowi i Justynie Gabriel, podczas promocji książki w 2012 roku. - Okazało się, że największą sztuką nie była jakaś płaskorzeźba na fasadzie, pomalowanie domu na zielono albo na czerwono. Największą sztuką, jaka wyszła nam, pomimo tych wszystkich obaw, jest to, że miasto żyje.

Profesor Wiesław Gruszkowski był wieloletnim pracownikiem Politechniki Gdańskiej i dziekanem Wydziału Architektury. Uważany jest za jednego z autorów powojennej odbudowy Gdańska
Profesor Wiesław Gruszkowski był wieloletnim pracownikiem Politechniki Gdańskiej i dziekanem Wydziału Architektury. Uważany jest za jednego z autorów powojennej odbudowy Gdańska
Fot. Krzysztof Krzempek / Politechnika Gdańska

Podczas spotkania, które odbyło się na Politechnice Gdańskiej, profesor Gruszkowski podkreślał także, że „znacznie niżej ceni tych, którzy wyżywają się w rozważaniu prawdziwych, a zwłaszcza urojonych błędów, popełnionych przez budowniczych nowego Gdańska, niż tych, którzy łamią sobie głowę nad sposobami, by Główne Miasto odbudować do końca. Usunąć to, co jest szpetne albo zbędne i dodać to, co powinno być dodane”.

Profesor Wiesław Gruszkowski zmarł 7 września w Sopocie. Miał 98 lat.

TV

Światowa stolica bursztynu