• Start
  • Wiadomości
  • Wykład dla pasjonatów archeologii. Wykopaliska i początki Głównego Miasta

Wykład dla pasjonatów archeologii. Wykopaliska i początki Głównego Miasta

Muzeum Gdańska zaprasza na wykład o wynikach badań archeologicznych prowadzonych przy ul. Św. Ducha. O tajemnicach skrywanych pod ziemią Głównego Miasta opowie archeolog Monika Kasprzak. Wydarzenie odbędzie się w czwartek, 6 grudnia br., o godz. 17 w Domu Uphagena.
04.12.2018
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Badania archeologiczne przy ul. Św. Ducha trwały z przerwami dwa lata,
Badania archeologiczne przy ul. Św. Ducha trwały z przerwami dwa lata,
mat. Muzeum Gdańska


Wykład Moniki Kasprzak będzie dotyczył dziejów trzech parcel miejskich położonych przy ul. Św. Ducha o numerach 44, 45, 46. Prace archeologiczne prowadziło tu w latach 2004-2005 obecne Muzeum Gdańska we współpracy z Muzeum Archeologicznym w Gdańsku. Na niewielkiej, obejmującej blisko 350 mkw. działce, archeolodzy dotarli do reliktów średniowiecznej zabudowy z lat 30. - 40. XIV w. Wyniki mogą być zaskakujące…

Aby w pełni zrozumieć przemianę jakościową, którą przeszedł Gdańsk w XIV w., trzeba cofnąć się do czasów tzw. „Rzezi gdańskiej” i zajęcia miasta wchodzącego w skład Korony Królestwa Polskiego przez krzyżaków w 1308 r. Spłonął wówczas kompleks osadniczy Starego Miasta zlokalizowany przy zamku. Rycerze Zakonu Najświętszej Maryi Panny rozpoczęli odbudowę i reorganizację administracji oraz rozbudowę infrastruktury – zarówno obronnej, sakralnej i gospodarczej – dopiero dwadzieścia-trzydzieści lat po podboju Pomorza.


Podczas badań archeolodzy odsłonili miejsce uboju, wiosna 2005
Podczas badań archeolodzy odsłonili miejsce uboju, wiosna 2005
mat. Aleksandra Pudło/Muzeum Archeologiczne w Gdańsku


Nie inaczej było w Gdańsku, którego samorząd został gruntownie zreorganizowany na wzór chełmiński, choć burmistrzem w roku 1334 r został Henryk Burmeister - ostatni z sołtysów „lubeckiego” Gdańska. Za czasów jego rządów (1334 -1354), dzięki współpracy z ówczesnym komturem gdańskim Winrychem von Kniprode, nad Motławą powstało dzisiejsze Główne Miasto, a teren patrymonium miejskiego poszerzył się o dobra kupione od okolicznych rycerzy, np. od Piotra z Kacka. Miasto rozbudowywano w niebywałym tempie, choć do budowy w przeważającej mierze wykorzystywano drewno.


W trakcie badań archeolodzy odkryli średniowieczny bruk W tle relikty ław mięsnych, wiosna 2005 r.
W trakcie badań archeolodzy odkryli średniowieczny bruk W tle relikty ław mięsnych, wiosna 2005 r.
mat. Aleksandra Pudło/Muzeum Archeologiczne w Gdańsku


Podobnie wyglądało tempo prac budowlanych przy ul. św. Ducha. W trakcie badań archeolodzy natrafili na pozostałości domów z okresu budowy Głównego Miasta. W najstarszym z nich podłogi były wykonane z brzozy, co według Moniki Kasprzak świadczy o tymczasowym charakterze funkcjonującej wówczas zabudowy. Dziesięć lat później dom ten zastąpiono trzema innymi, ale zanim to się stało teren wokół podwyższono sztucznie o 60 cm. Podobne zmiany zachodziły w bardzo szybkim tempie jak na średniowiecze. Układ domów i ich liczba zmieniały się co ok. 10-15 lat aż do połowy XV w. Gdy Gdańsk w czasie wojny trzynastoletniej związał się z Koroną Królestwa Polskiego, obserwowane interwały zmian wydłużyły się do 100-120 lat. Ustabilizował się wówczas układ przestrzenny, zabudowa była wykonywana już przeważnie z gliny i cegły. Pojawiły się także latryny, które skrywają wiele wyrzucanych tam, bo uważanych wówczas za nieprzydatne, przedmiotów.

Podczas wykładu Moniki Kasprzak zostaną rozlosowane mikołajkowe upominki.


Widok na relikty Ław Mięsnych, wiosna 2005 r.
Widok na relikty Ław Mięsnych, wiosna 2005 r.
mat. Aleksandra Pudło/Muzeum Archeologiczne w Gdańsku


Wyniki badań Moniki Kasprzyk opublikowane zostały w książce pt. „Jatki mięsne w Gdańsku od XIV do XX w.”, której promocja odbędzie się 20 grudnia 2018 r. w Ratuszu Głównego Miasta Gdańska. Na liczącą sobie ponad 670 stron publikację składa się 20 artykułów autorstwa m.in.: Roberta Krzywdzińskiego, Zofii Maciakowskiej, Marzeny i Daniela Makowieckich, Moniki Kasprzak i wielu innych autorów. Naukowcy analizując pozyskany w trakcie wykopalisk materiał archeologiczny, omawiają w książce fenomen tego niewielkiego obszaru Głównego Miasta o 600- letniej historii. Publikacja dofinansowana została ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Podczas spotkania będzie ją można otrzymać bezpłatnie.


Widok na ulicę św. Ducha i teren badań wykopaliskowych, wiosna 2005 r.
Widok na ulicę św. Ducha i teren badań wykopaliskowych, wiosna 2005 r.
mat. Aleksandra Pudło/Muzeum Archeologiczne w Gdańsku


Dzień później, 21 grudnia 2018 r., o godz. 14 w Domu Uphagena odbędzie się wernisaż wystawy „Historia Gdańskiej Codzienności”, na której będzie można zobaczyć artefakty pozyskane w trakcie badań powierzchniowych prowadzonych przy ul. Świętojańskiej w Gdańsku.


TV

Kaszubi – tożsamość obroniona. Rozmowa z prof. Cezarym Obrachtem-Prondzyńskim