“Sierpinski Carpet Project” wymyśliło dwóch Hiszpanów: José Luis Rodríguez Blancas (profesor matematyki na Uniwersytecie Almerii) i David Crespo Casteleiro (nauczyciel matematyki w szkole średniej). W 2016 roku przypada setna rocznica opisania przez Polaka, prof. Wacława Sierpińskiego, geometrycznego fraktala złożonego z kwadratów. Z tej okazji na całym świecie, z przeszło dwóch milionów zielonych i purpurowych kwadracików składane są fragmenty gigantycznego dywanu, które 13 maja 2016 r. zostaną połączone w Hiszpanii.
Żeby zrozumieć czym zajmowali się studenci Politechniki Gdańskiej, warto wyjaśnić pojęcie fraktala.
- Fraktale to obiekty charakteryzujące się samopodobieństwem. Jeśli spojrzymy na brokuł, który jest przykładem fraktala, widzimy że każda pojedyncza różyczka wygląda jak cały brokuł - tłumaczy mgr Justyna Woroń, matematyczka z Centrum Nauczania Matematyki i Kształcenia na Odległość Politechniki Gdańskiej, która wraz z koleżanką dr. Anną Niewulis koordynuje projekt na uczelni.
Geometryczny fraktal - dywan Sierpińskiego - powstał z kwadratu podzielonego na dziewięć mniejszych kwadratów, z którego usunięto kwadrat środkowy (kwadratom powstałym z podziału nadano w projekcie naprzemiennie kolory zielony i purpurowy). Każdy z powstających w ten sposób kwadratów po raz kolejny dzieli się na dziewięć kwadratów, usuwa środkowy i tak dalej, i tak dalej aż do nieskończoności. Każde kolejne powtórzenie pierwszego kroku (podziału na dziewięć i usunięcia środkowego kwadratu) nazywa się iteracją i jest zwielokrotnieniem poprzedniego kroku.
Na Politechnice Gdańskiej w ciągu trzech dni (20-22 stycznia 2016 r.) powstała piąta iteracja dywanu. Do projektu zaproszono 512 studentów, podzielonych na osiem grup. Biorąc udział w akcji przede wszystkim odstresowali się przed nadchodzącą sesją. A poza tym?
- Spodobał mi się ten pomysł. To zupełnie inny rodzaj zajęć na uczelni niż na co dzień - mówi Milan, student elektroniki.
- Miło jest przyczynić się do czegoś dobrego i dowiedzieć się, że to Polak opisał jeden z pierwszych fraktali na świecie - dodaje Monika, która studiuje geodezję.
Długość boku dywanu ułożonego przez studentów z Gdańska wynosi niespełna pięć metrów. Ostateczny dywan w Hiszpanii będzie miał bok o długości blisko 44 metrów i trzeba będzie ułożyć go w hali widowiskowej.
- Zdecydowaliśmy się na udział w akcji, bo jest to po prostu fajny, ciekawy międzynarodowy projekt - mówi Justyna Woroń. - Liczę na to, że temat fraktali zainteresuje studentów, dzieki czemu zaczną patrzeć trochę inaczej na otaczających ich świat. Fraktale powszechnie występują w przyrodzie. Taką strukturę mają pioruny, korzenie i gałęzie drzew, rzeki (kiedy zobaczymy je na zdjęciu lotniczym), płatki śniegu, kwiaty kopru, układ krwionośny…
Fraktalną strukturę mają również anteny telefonów komórkowych - dzięki takiej budowie optymalnie spełniają swoje zadanie. Z powtarzalnych w nieskończoność układów korzystają także twórcy filmów. Uważny widz zobaczy struktury fraktalne w finalnej scenie walki Anakina Skywalkera z Obi-Wanem Kenobim w III części filmu Star Wars.
Zanim dwa gdańskie dywany trafią do Hiszpanii (swoją część ułożyli także uczniowie Szkoły Podstawowej nr 19), pojadą na Politechnikę Śląską, która koordynuje projekt w Polsce. 2 kwietnia powstanie tam szósta iteracja i z Gliwic zostanie wysłana do pomysłodawców projektu.