Odkrycia nieznanych detali wystroju z 1683 roku dokonały w gdańskim Ratuszu Głównego Miasta dr Anna Kriegseisen oraz dr Katarzyna Darecka. Skrywane przez ponad 150 lat polichromie odnaleziono podczas trwających pół roku prac konserwatorskich, na kracie znajdującej się w głównej sieni stojącego przy ulicy Długiej zabytkowego budynku należącego do Muzeum Gdańska.
- To element wyjątkowy, przedstawiający i potwierdzający wysoki poziom gdańskiego rzemiosła artystycznego w XVII wieku. Wyroby gdańskiego kowalstwa artystycznego, podobnie jak innych reprezentowanych tu rzemiosł, były najwyższej jakości, dlatego chętnie je zamawiano - mówi Alicja Bittner z Muzeum Gdańska.
Krata zamyka wejście na schody prowadzące do sal wystawienniczych na pierwszym i drugim piętrze, i przez długi czas nie budziła niczyjego zainteresowania - głównie ze względu na niepozorny wygląd. Ma wymiary 2 x 1,20 m, waży nieco ponad 30 kg, i była w całości pomalowana na czarno.
Muzealnicy przeczuwali, że pod ciemną powłoką ukryte są kolorowe detale, charakterystyczne dla rzemiosła artystycznego dawnych epok. Jednak dopiero w trakcie rozpoczętych kilka miesięcy temu prac konserwatorskich okazało się, że faktycznie pod warstwą czerni znajdowały się polichromie z XVII wieku.
O ich istnieniu wiedzieli jeszcze włodarze Ratusza urzędujący w budynku w I połowie XIX wieku, i to najpewniej po ich interwencji kutą ręcznie i bogato zdobioną kratę pomalowano na czarno - zgodnie z ówczesnymi trendami.
- Połowa XIX wieku to wyjątkowy czas dla zabytków. Nie tylko bielono wówczas ściany w gotyckich wnętrzach - żelazne, zdobione detale, według ówczesnej mody miały imitować żeliwo. Efekty tych zabiegów widać chociażby na zdjęciach z końca XIX wieku i początku XX wieku - mówi dr Katarzyna Darecka z Muzeum Gdańska.
Odrestaurowany zabytek przez wiele lat skrywał swoją tajemnicę, a jak podreśla dr Darecka, takich niezwykłych tajemnic w Ratuszu kryć może się jeszcze więcej. Muzealnicy cały czas pracują nad tym, aby je sukcesywnie odkrywać w trakcie prac konserwatorskich czy remontowych.
- Czasami dowiadujemy się o takich odkryciach w trakcie badań, czasami zupełnie przypadkowo. Często są to drobne detale, na które nie zwracamy uwagi na co dzień - tłumaczy konserwatorka. - Dziś przy użyciu nowoczesnych rozwiązań możemy wydobywać piękno naszej wspólnej przeszłości. Krata z Sieni Ratusza Głównego Miasta to nie pierwszy i nie ostatni przedmiot, którego tajemnice odkrywamy na nowo po kilkuset latach. Drugi zespół prowadzi prace konserwatorskie w sali dawnego archiwum miejskiego zwanej Wielkim Krzysztofem - zdradza.
Odkrycia dokonano w pracowni dr Anny Kriegseisen - konserwatorki zabytków i historyczki sztuki, której powierzono wykonanie procesu pomagającego odzyskać dawną świetność kraty. Podkreśla ona, że obiekt ten wart jest szczególnej uwagi.
- Krata z Ratusza Głównego Miasta wyróżnia się opracowaniem malarskim, które płaskim sylwetkom chimery i jelenia czy kwiatów i liści nadało iluzję przestrzenności - trzeciego wymiaru. To wielobarwne opracowanie i staranny modelunek, stawia ratuszowy zabytek obok najlepszych przykładów zabytków z południowych Niemiec i Austrii. Na kracie zachowała się data - 1683, która pozwala uściślić datowanie elementów wystroju sieni ratusza. Ciekawostką jest też nieczęsto pojawiający się znak kowalski (monogram IS lub SI) - tłumaczy dr Kriegseisen.
Dodaje, że sam proces konserwacji nie był prosty, a umożliwiła go dopiero nowoczesna technologia - polichromie z końca XVII wieku ujawniły się dzięki poddaniu metalu czyszczeniu laserowemu z warstwy czerni.
- Do rozdzielenia warstw przemalowań zastosowano technikę laserową, o parametrach specjalnie opracowanych dla tego obiektu. Dzięki temu możliwe było odzyskanie cennej polichromii spod późniejszych farb.
Kratę można zobaczyć podczas zwiedzania wnętrz Ratusza Głównego Miasta. Z myślą o wszystkich sympatykach historii, Muzeum Gdańska zaprasza także na spotkanie poświęcone odkryciu - odbędzie się ono w sobotę, 19 października, o godz. 14:30, w Wielkiej Sali Wety (ul. Długa 46/47). Podczas spotkania konserwatorki opowiedzą o tajemnicach wystroju wnętrz zabytkowego ratusza, w ramach wykładu zatytułowanego „Kolory dawnego Gdańska - XVII-wieczna krata z sieni Ratusza Głównego Miasta”. Wstęp wolny.
