Tegoroczne lipcowe i sierpniowe wydarzenia związane z opuszczaniem Afganistanu przez wojska amerykańskie, na wiele dni zagościły na łamach międzynarodowych mediów bulwersując światową opinię publiczną. Po błyskawicznej ofensywie i braku zdecydowanego oporu ze strony tamtejszych wojsk rządowych, władzę w kraju przejęli Talibowie. Jesteśmy świadkami, jak gwałtowne zmiany polityczne doprowadzają do równie gwałtownych zmian społecznych i kulturowych w Afganistanie. Jakie są przyczyny, i jakie możliwe skutki, takiej sytuacji? Co czeka Afgańczyków?
O tym opowie w gdańskiej bibliotece Wojciech Jagielski - jeden z najlepszych polskich reportażystów, dziennikarz i pisarz, który przez wiele lat wraz z fotografem Krzysztofem Millerem pracował w rejonach konfliktów zbrojnych jako korespondent wojenny. Jagielski związany był z Polską Agencją Prasową, współpracował z BBC oraz "Le Monde". Przez prawie dwadzieścia lat pracował dla "Gazety Wyborczej". Dziś jest członkiem redakcji "Tygodnika Powszechnego". Na wojny już nie jeździ. Jego książka o Afganistanie “Modlitwa o deszcz”, która ukazała się w 2002 roku, została nominowana do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Nagrody Nike 2003 roku.
- Obcy zrobili z ich kraju laboratorium i akademię terroryzmu - oni sami nie przyłożyli do tego ręki - tłumaczy dziennikarz. - Kraj stał się areną interesów światowych mocarstw. To w Afganistanie zaczął rozpadać się ZSRR. To Afganistan wystawił na szwank reputację USA jako najpotężniejszego światowego mocarstwa. Skutki mocarstwowych starć obserwujemy obecnie z zapartym tchem.
FRAGMENT KSIĄŻKI "MODLITWA O DESZCZ"
"Któregoś popołudnia uciąłem sobie z ministrem Kwadratullahem pogawędkę o muzyce, także zakazanej przez emira jako grzesznej i odciągającej wiernych od modlitwy i Boga. Pora była poobiednia, ministerstwo zamknięte dla petentów, atmosfera nastrajająca refleksyjnie, pogodnie.
Dyskutowaliśmy o muzyce, a więc o czymś, czego w Afganistanie nie ma, a przynajmniej być nie powinno. Muzyki dotyczył jeden z pierwszych dekretów emira, wydanych zaraz po tym jak jego żołnierze zdobyli Kabul. Brunatne szeleszczące na wietrze nitki magnetofonowych tasiemek, powyciągane ze zniszczonych kaset, także dziś kojarzą mi się z tamtymi wrześniowymi dniami w Kabulu. W rozśpiewanej, rozkochanej w muzyce Azji Afganistan stał się pod rządami talibów jedynym krajem milczenia. Minister zdążył się już przyzwyczaić do moich wizyt w urzędzie. Nie szukał nerwowo słów, by odpowiedź była politycznie jak najpoprawniejsza, nie wywołała skandalu i nie ściągnęła na niego gniewu przełożonych.
– Nie jesteśmy przeciwko muzyce jako takiej – powiedział w pewnej chwili minister kultury. – Za złą uważamy tę muzykę, która wyzwala w ludziach najgorsze instynkty, agresję, żądzę, która apoteozuje grzech, sieje zwątpienie w Boga. Nie mamy zaś nic przeciwko muzyce religijnej, opowiadającej o Wszechmogącym i ułatwiającej ludziom odnalezienie Go. Muzyce poważnej, skłaniającej do rozmyślań.
– Beethoven nie będzie więc grzechem?
– Be towen?"
Spotkanie w bibliotece i online
Podczas środowego spotkania pisarz omówi fenomen Afganistanu - kulturę i społeczeństwo tego kraju oraz trwające dramatyczne przemiany. Spotkanie pt.: „Gra o Afganistan”, które odbędzie się 6 października 2021 r. o godz. 18. w czytelni Biblioteki Głównej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdańsku (ul. Targ Rakowy 5/6), poprowadzi Stasia Budzisz.
Z uwagi na ograniczenia związane z pandemią liczba miejsc w bibliotece została zmniejszona i nie ma już możliwości uczestnictwa na żywo w wydarzeniu. Organizatorzy zachęcają wszystkich chętnych do skorzystania z formuły online - rozmowa będzie transmitowana na żywo na bibliotecznym profilu na Facebooku.
*Wojciech Jagielski (ur. 1960 r.) jest absolwentem Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Jako pisarz zadebiutował w 1994 roku, zbiorem reportaży "Dobre miejsce do umierania". Wstęp do tej publikacji napisał sam Ryszard Kapuściński. W 2002 roku pojawiła się poświęcona Afganistanowi książka "Modlitwa o deszcz", a dwa lata później czeczeńska historia "Wieże z kamienia", doceniona m.in. przez "The Economist". Każda kolejna książka przynosiła autorowi uznanie. Reportaż "Nocni wędrowcy" znalazł się w finale Nagrody Literackiej Nike w 2010 roku. Kolejny tytuł, "Wszystkie wojny Lary", otrzymał nominację w II Edycji Nagrody Newsweeka im. Teresy Torańskiej w kategorii „najlepsza książka”.
Równie często jak jego działalność literacka, honorowany był sam autor - w 2009 roku Jagielski otrzymał Odznakę Honorową Bene Merito, wyróżnienie nadawane za działalność wzmacniającą pozycję Polski na arenie międzynarodowej. W 2014 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Dziennikarz jest laureatem Nagrody Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Nagrody "Rzeczpospolitej" im. Dariusza Fikusa.
Książki Wojciecha Jagielskiego dostępne są tutaj https://www.znak.com.pl/jagielski
