Za oficjalny początek funkcjonowania Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego uważa się opublikowanie Manifestu RSA w czerwcu 1983 roku. Aktywiści wywodzili się z grupy uczniów gdańskich szkół średnich. W I Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku, na korytarzu, na pierwszym piętrze najpierw tworzyli gazetkę ścienną "Gilotyna" (potem w czasie pierwszej Solidarności pojawiła się też wersja powielana pisma). Byli kolegami i przyjaciółmi: bracia Janusz i Cezary Waluszkowie, Krzysztof Skiba. Byli też uczniowie innych szkół, w tym Wojciech Jankowski.
Z jednej strony do działania pchnęła ich chęć walki z systemem komunistycznym i represjami stanu wojennego, z drugiej marazm dużej części solidarnościowego podziemia. Proponowali nie tylko aktywny opór wobec reżimu, ale też tworzenie alternatywnego społeczeństwa. W swoim manifeście napisali coś, co wówczas dla wielu osób wydawało się czymś abstrakcyjnym:
Każdy człowiek ma prawo nie tylko kultywować, lecz również tworzyć własną kulturę, religię, światopogląd, własny etos życia.
- fragment Manifestu RSA z 1983 r.
- Manifest powstał latem, ale 10 września minęła dokładnie 35. rocznica wydania pierwszego numeru pisma RSA "Homek". To Krzysztof Skiba, o ile pamiętam wymyślił termin "trzeci obieg", czyli taki, który jest alternatywny nie tylko wobec oficjalnego przekazu komunistycznego, ale także wobec solidarnościowego. O tym na pewno będziemy chcieli przypomnieć w ECS-sie podczas debaty "żywych eksponatów" - mówi Janusz Waluszko.
RSA była to niesformalizowana i pozbawiona hierarchii grupa. Szacuje się, że w jej ramach w skali kraju działało ok. 100 osób. Wydawali i kolportowali swoje pismo "Homek", ale też organizowali demonstracje i happeningi. W 1985 r. w Złotej Górze koło Kartuz odbył się młodzieżowy zlot - Hyde Park.
- Podziemie solidarnościowe skupiało się na walce z komunizmem. Niektórych ważnych społecznie tematów w ogóle nie zauważało. Mam tu na myśli np. walkę z obowiązkową służbą wojskową, protest przeciwko budowie elektrowni atomowej w Żarnowcu czy antykapitalizm. To było prekursorskie i jak się okazało współgrało z aktualnymi tematami na świecie. Co ciekawe, działalność RSA - według wielu osób - może być uważana za początek obecnych ruchów miejskich czy rowerowych w Polsce - mówi Waluszko.
ECS zaprasza na Freedom & Peace Day 3/Ruch Społeczeństwa Alternatywnego - 15 września 2018, sobota, godz. 12.00.
Wstęp wolny (oprócz Debaty Bardzo Żywe Eksponaty na Wystawie Stałej, gdzie obowiązuje rezerwacja)
PROGRAM:
GIEŁDA PŁYT WINYLOWYCH 12.00–19.00 / ogród zimowy (parter) muzyka | Pandadread Soundsystem BARDZO ŻYWE EKSPONATY NA WYSTAWIE STAŁEJ DEZERTER, NIE MA ZAGROŻENIA (reż. Paweł „Konjo” Konnak, 1994) TYMON TYMAŃSKI, DANZIGER, REJZA |