Europejski Poeta Wolności dla Any Blandiany z Rumunii

- Gdyby ta nagroda została przyznana w Paryżu, to nie miałaby dla mnie takiego znaczenia. Gdańsk to miasto wolności i Solidarności - mówiła Rumunka Ana Blandiana, laureatka nagrody Europejski Poeta Wolności 2016 za tom „Moja ojczyzna A4”. Na nagrodę składają się: statuetka oraz 100 tys. złotych.
20.03.2016
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Ana Blandiana z Rumunii, laureatka nagrody Europejski Poeta Wolności 2016 za tom „Moja ojczyzna A4”.

"Ana Blandiana jest legendą walki o wolność polityczną i obywatelską w Rumunii, jednak nie to zdecydowało o jej zwycięstwie w Gdańsku. Ogromne wrażenie na Jury wywarło przede wszystkim nieustające dojrzewanie poezji laureatki do wolności i pogłębianie jej wymiaru w czasach współczesnych" - stwierdzono w uzasadnieniu werdyktu.

Gala odbyła się w sobotę, 19 marca 2016 r., w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim. Nagroda Literacka Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności przyznawana jest od 2008 roku - co dwa lata - poetom z krajów europejskich, którzy w najbardziej oryginalny i głęboki sposób piszą o wolności. W gronie laureatów znajdują się już: białoruski poeta Uładzimier Arłou wraz z tłumaczem Adamem Pomorskim, niemiecki poeta Durs Gruenbein i tłumacz Andrzej Kopacki, oraz Chorwatka Dorta Jagić i Małgorzata Wierzbicka.

Zwyciężczyni tegorocznej edycji konkursu, rumuńska poetka Ana Blandiana, otrzymała laur za tom „Patra mea A4” - „Moja ojczyzna A4”, z 2010 roku. Przy okazji wyróżniona została tłumaczka nagrodzonego tomu - Joanna Kornaś-Warwas. O wyborze zdecydowało jury w składzie: Krzysztof Pomian (przewodniczący), Anda Rottenberg, Krzysztof Czyżewski, Andrzej Jagodziński, Stanisław Rosiek, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko i Olga Tokarczuk.

- Ogromne wrażenie na Jury wywarło przede wszystkim nieustające dojrzewanie poezji laureatki do wolności i pogłębianie jej wymiaru w czasach współczesnych. Ta poezja zrodziła się w czasie, w którym, zdaniem samej poetki, być wolnym jest ewidentnie trudniej niż nie być wolnym, w czasie, w którym paradoksalnie wolność słowa umniejsza znaczenie słowa - kontynuowała.

Rottenberg podkreśliła, że głos nagrodzonej poetki jest niezwykle cenny w dzisiejszych czasach kryzysu. - To głos dochodzący z Europy Środkowo-Wschodniej i czerpiący z jednej strony z historycznego doświadczenia zmagań o wolność, a z drugiej mocno związany z wyzwaniami stojącymi przed współczesną Europą.

Ale jury doceniło nie tylko wymiar społeczno-polityczny poezji Blandiany. - To poezja świata niewidzialnego, głęboko wpisana w świat widzialny poprzez metafizykę dnia codziennego. Mówi o tym choćby jej wiersz „Requiem” - przejmująca rozmowa z matką, kończąca się słowami: „Pisz, powiedziałaś. / A ja wzięłam ołówek i kartkę, / Myśląc, że chcesz mi coś podyktować. / Pisz, powtórzyłaś, / I milczałaś jak ikona. / A ja zaczęłam zapisywać / Twoje milczenie. / Twoje milczenie, / Z którego wypływa wszystko, / Jak wypływa krew z rany” - zakończyła Rottenberg.

Poetka odbierając nagrodę - z rąk Pawła Adamowicza, prezydenta Gdańska - nie kryła wzruszenia: - Chciałam państwu przede wszystkim powiedzieć, że to dla mnie bardzo silne emocje, w związku z tym, że nagroda przyznawana jest w Gdańsku.  Gdyby nagroda dla Europejskiego Poety Wolności była przyznawana w Paryżu, prawdopodobnie nie miałaby dla mnie takiego znaczenia.

- Dla mnie od dziesięcioleci miasto Gdańsk było miastem Solidarności - podkreśliła Blandiana - więc miastem odwagi i miastem wolności. A od tego wieczoru będzie to dla mnie również miasto poezji. Dziękuję bardzo miastu Gdańsk, poetom, krytykom literackim, jury i tłumaczce Joannie Kornaś-Warwas za nagrodę, która jest dla mnie esencją poezji - mówiła Blandiana.

- Chciałam jeszcze dodać, że czuję, że tę nagrodę dostałam nie tylko za moją poezję, za moją działalność na rzecz wolności, ale także za inicjatywę, jaką było stworzenie Muzeum Pamięci Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu. To jest moje inne dzieło, które niekiedy zagraża poezji, ale myślę, że jest równie ważne - zakończyła poetka.

Laureatka otrzymała statuetkę oraz 100 tysięcy złotych. Joanna Kornaś-Warwas za przekład zwycięskiego tomu otrzymała statuetkę i 10 tysięcy złotych.

Prezydent Adamowicz wręczył także wyróżnienie z okazji jubileuszu pracy - uhonorowana została Danuta Cirlić-Straszyńska, tłumaczka tomu „pH neutralna wobec życia i śmierci”, nominowanej do nagrody macedońskiej poetki Lidiji Dimkovskiej. - To całkowite zaskoczenie. Nie myślałam o moim jubileuszu - nie powiem jakim, bo to jest coś okropnego. Mogę zachęcać państwa do pracy tłumacza, jak również do innych prac, które państwo lubią. Jeśli praca przynosi zadowolenie i satysfakcję, wtedy można nawet tłumaczyć - skomentowała Cirlić- Straszyńska.


Podczas gali wylosowano osiem państw, z których pochodzić będą nominowani poeci i poetki następnej edycji festiwalu, która odbędzie się za dwa lata. Są to: Azerbejdżan, Bułgaria, Armenia, Mołdawia, Finlandia, Islandia, Wielka Brytania i Holandia.


Więcej na stronie Festiwalu: www.europejskipoetawolnosci.pl


Ana Blandiana (właśc. Otilia Valeria Coman Rusan) urodziła się w 1942 roku. Jest autorką 25. tomików wierszy, a jej twórczość została przetłumaczona na ponad dwadzieścia języków, co czyni ją najbardziej rozpoznawalną ambasadorką rumuńskiej literatury na świecie. Wraz z Romulusem Rusanem zainicjowała i stworzyła pod egidą Rady Europy Memorialul Victimelor Comunismului şi al Rezistenţei - Muzeum Pamięci Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu w Sighet, z ośrodkiem badawczym, który organizuje co roku konferencje, sesje naukowe i wystawy na temat zjawisk totalitarnych. Jest laureatką wielu nagród i wyróżnień literackich: m.in. Nagrody Związku Pisarzy Rumuńskich za poezję (1969 r.), Nagrody Akademii Rumuńskiej za poezję (1970 r.), Nagrody Stowarzyszenia Pisarzy Rumuńskich w Bukareszcie za prozę (1982 r.), Nagrody im. Herdera (1982 r. i 1988 r.), Nagrody „Opera Omnia” (2001 r.) i Nagrody Vilenica (2002 r.).


Do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska 2016 nominowani byli następujący poeci i poetki:

  • Vanni Bianconi (Włochy), tłumaczenie Joanna Wajs za tom Wymówisz moje imię,
  • Ana Blandiana (Rumunia), tłumaczenie Joanna Kornaś-Warwas za tom Moja ojczyzna A4,
  • Lidija Dimkovska (Macedonia), tłumaczenie Danuta Cirlić-Straszyńska za tom pH neutralna wobec życia i śmierci,
  • Yahya Hassan (Dania), tłumaczenie Bogusława Sochańska za tom Yahya Hassan. Wiersze,
  • Daniel Jonas (Portugalia), tłumaczenie Michał Lipszyc za tom Częsty przechodzień,
  • Anikó Polgár (Węgry), tłumaczenie Anna Górecka za tom Archeolożka w czółenkach,
  • Siergiej Stratanowski (Rosja), tłumaczenie Adam Pomorski za tom Graffiti.


TV

Kaszubi – tożsamość obroniona. Rozmowa z prof. Cezarym Obrachtem-Prondzyńskim