Atlas Architektury Gdańska. Powstaje niezwykły album

Perełki architektury, budynki z poprzedniej epoki a nawet współczesne wysokościowce zostaną opisane i opublikowane w powstającym albumie. W tej niezwykłej publikacji mają się znaleźć szczegółowe informację na temat 700 gdańskich obiektów. - Historycy i miłośnicy Gdańska na pewno będą zadowoleni - mówi portalowi gdansk.pl dr Jacek Friedrich, jeden z autorów atlasu.
19.11.2015
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Bazylika Mariacka i Ratusz Głównego Miasta w Gdańsku. Widok z Biskupiej Górki (ul. Biskupia)

Prace nad atlasem rozpoczęły się w 2012 roku. Grupa historyków sztuki i architektury z gdańskich uczelni postanowiła stworzyć publikację, w której opisane zostaną najważniejsze obiekty grodu Neptuna.

- Miasto bogate architektonicznie, a takim jest Gdańsk, powinno posiadać atlas architektury. Takie publikacje powstały już między innymi w Poznaniu czy w Warszawie - tłumaczy dr Jacek Friedrich, jeden z pomysłodawców i redaktorów atlasu.

„Atlas Architektury Gdańska” przygotowuje Instytut Kultury Miejskiej. Nad jego redakcją czuwają - poza wspomnianym dr Friedrichem - była minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Małgorzata Omilanowska, dr Tomasz Torbus i dr hab. Jakub Szczepański. 


Perełki i budynki z przeszłością

W atlasie zostanie szczegółowo opisanych 700 gdańskich obiektów.

- Jest to pierwsza próba kompleksowego opracowania architektury miasta, od najstarszych zachowanych reliktów budowli miejskich po architekturę współczesną, z uwzględnieniem niektórych ważnych dla historii miasta, a już nieistniejących, budynków - mówi Marta Bednarska z Instytutu Kultury Miejskiej.

- W atlasie nie zabraknie opisu architektury dobrze znanej mieszkańcom. Pojawią się opisy Zieleniaka, Teatru Wybrzeże czy Hali Olivia. Nie zabraknie również opisu - w miarę możliwości z ilustracjami - miejsc, których już nie ma, jak Wielka Synagoga czy zamek krzyżacki, który zniszczono w XV wieku - dodaje Friedrich. 

Autorzy, wybierając budynki do albumu, kierowali się m.in. listą obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Starali się także wybrać wartościowe współczesne budynki, dlatego w atlasie nie zabraknie - poza wcześniej wymienionymi - także budynku Europejskiego Centrum Solidarności czy wciąż rozbudowującego się kampusu Uniwersytetu Gdańskiego.

Europejskie Centrum Solidarności

Każdy z obiektów opisanych w publikacji będzie posiadał własną notę katalogową zawierającą aktualny stan badań w postaci podstawowych danych historycznych, opis architektoniczny oraz bibliografię z uwzględnieniem dostępnych opracowań i archiwaliów.

- W publikacji zamierzamy również wykorzystać archiwalne i współczesne zdjęcia obiektów, plany, przekroje oraz rzuty przygotowywane przez architektów - tłumaczy Friedrich. 


Dla historyków i mieszkańców

Publikacja zawierająca ponad 700 haseł na pewno ucieszy historyków i mieszkańców Gdańska. Na razie nie wiadomo, czy będzie składała się z jednego czy kilku tomów.

- Będzie ona przydatnym narzędziem dla wielu środowisk - zapewnia Friedrich.

Długie Pobrzeże. Żuraw

Marta Bednarska z Instytutu Kultury Miejskiej ma nadzieję, że atlas będzie łatwo dostępnym i rzetelnym źródłem informacji: - Chcielibyśmy aby był wykorzystywany przez historyków sztuki, architektów, konserwatorów zabytków, przewodników turystycznych jak również pasjonatów, stwarzając dodatkowo dobrą podstawę dla dalszych badań i publikacji, zarówno naukowych jak i popularnych.

- Do haseł dołączone zostaną wskazówki bibliograficzne, więc osoby zainteresowane danym budynkiem, chcące pogłębić wiedzę na jego temat, będą mogły sięgnąć po dodatkową literaturę - dodaje Friedrich.

Niewykluczone, że w przyszłości powstanie skrócona wersja atlasu dla turystów.

- Być może, na podstawie stworzonej już publikacji, uda nam się opracować kieszonkową wersję, tak by mogli z niej skorzystać turyści spacerujący po mieście - podsumowuje gdański historyk. 


Praca na ukończeniu

Większość haseł do albumu jest już gotowa. Trwa opisywanie mniej znanych budowli, kompletowanie fotografii i praca redaktorska.

- Po tym jak profesor Omilanowska została ministrem, a ja rozpocząłem pracę w gdyńskim muzeum mieliśmy mniej czasu na spotkania i pracę nad albumem. Teraz, mam nadzieję, że się to zmieni i uda nam się ukończyć publikację pod koniec 2016 roku - zakłada dr Friedrich.

Projekt realizowany jest w ramach dotacji podmiotowej Instytutu Kultury Miejskiej z Urzędu Miasta Gdańska. Jego budżet to 180 tysięcy złotych, Pierwszy nakład, który być może ukaże się na początku 2017 roku, planowany jest na około 1000 egzemplarzy.

- Mam nadzieję, że publikacja albumu pozwoli ochronić niektóre budynki przed zapomnieniem i zniszczeniem – mówi Jacek Friedrich. 

Brama Wyżynna


WYKŁADY O GDAŃSKIEJ ARCHITEKTURZE 

- Cykl wykładów przybliży budynki i zagadnienia architektoniczne, jakie znajdą się w przygotowywanym albumie - mówi Marta Bednarska.

Wykłady będą się odbywały w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego przy ul. Bielańskiej 5 (na tyłach Ratusza Staromiejskiego przy ul. Korzennej), sala im. prof. Konstantego Kalinowskiego, I piętro.

Harmonogram wykładów:

12 grudnia - Budynek Gimnazjum Akademickiego autorstwa C.F. Schinkla a przemiany kostiumu stylistycznego Gdańska w XIX stuleciu / dr Jacek Bielak (UG)

9 stycznia - Architektura nazistowskiego Gdańska / mgr Jagoda Załęska - Kaczko (UG)

6 lutego - Wielka Synagoga w Gdańsku z perspektywy globalnej historii sztuki / dr Jacek Bielak

5 marca - Dawne schronisko młodzieżowe na Biskupiej Górce – architektura w służbie tworzenia mitu odwiecznej niemieckości Gdańska / mgr Anna Perz (UG)

9 kwietnia - Gdańska architektura willowa XIX-XX w. / prof. Jakub Szczepański (Politechnika Gdańska)

7 maja - Gotycki kościół św. Piotra i Pawła z gdańskiego Przedmieścia w ikonografii na przestrzeni wieków/ dr Arkadiusz Staniszewski (ASP w Gdańsku)

TV

Czwarty mikrolas już rośnie - zobacz, jak powstawał na Oruni Górnej