PORTAL MIASTA GDAŃSKA

Zwykłe-niezwykłe początki Gdańska. Miasto poprzez pryzmat badań archeologicznych św. Ducha

Zwykłe-niezwykłe początki Gdańska. Miasto poprzez pryzmat badań archeologicznych św. Ducha
W czwartek, 6 grudnia 2018 r., o godz. 17:00 w Domu Uphagena odbędzie się wykład o wynikach badań archeologicznych prowadzonych przy św. Ducha. O tajemnicach skrywanych pod ziemią Głównego Miasta opowie archeolog Monika Kasprzak. Wyniki jej badań zostaną wydane wkrótce w publikacji „Jatki mięsne w Gdańsku od XIV do XX w.”, której promocja odbędzie się 20 grudnia 2018 r.
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl

Wykład Moniki Kasprzak będzie dotyczył dziejów trzech parcel miejskich położonych przy ul. św. Ducha o numerach 44, 45, 46. Prace archeologiczne prowadziło tu w latach 2004-2005 obecne Muzeum Gdańska we współpracy z Muzeum Archeologicznym w Gdańsku. Na niewielkiej, obejmującej blisko 350 m2 działce, archeolodzy dotarli do reliktów średniowiecznej zabudowy z lat 30.-40. XIV w. Wyniki mogą być zaskakujące…

Aby w pełni zrozumieć przemianą jakościową, którą przeszedł Gdańsk w XIV w., trzeba cofnąć się do czasów tzw. „Rzezi gdańskiej” i zajęcia miasta wchodzącego w skład Korony Królestwa Polskiego przez krzyżaków w 1308 r. Spłonął wówczas kompleks osadniczy Starego Miasta zlokalizowany przy zamku. Rycerze Zakonu Najświętszej Maryi Panny rozpoczęli odbudowę i reorganizację administracji oraz rozbudowę infrastruktury – zarówno obronnej, sakralnej i gospodarczej – dopiero dwadzieścia-trzydzieści lat po podboju Pomorza. Nie inaczej było w Gdańsku, którego samorząd został gruntownie zreorganizowany, choć Henryk Burmeister - ostatni z sołtysów „lubeckiego” Gdańska został burmistrzem w zorganizowanym na wzór chełmiński magistracie miejskim. Za czasów jego rządów (1334-1354), dzięki współpracy z ówczesnym komturem gdańskim Winrychem von Kniprode, nad Motławą powstało dzisiejsze Główne Miasto, a teren patrymonium miejskiego poszerzył się o dobra kupione od okolicznych rycerzy, np. Piotra z Kacka. Miasto rozbudowywano w niebywałym tempie, choć do budowy w przeważającej mierze wykorzystywano… drewno.

Nie inaczej wyglądał wówczas Gdańsk przy ul. św. Ducha. W trakcie badań archeolodzy natrafili na pozostałości domów z okresu budowy Głównego Miasta. W najstarszym z nich podłogi były wykonane z brzozy, co według Moniki Kasprzak świadczy o tymczasowym charakterze funkcjonującej wówczas zabudowy. Dziesięć lat później dom zastąpiono trzema innymi, ale zanim to się stało teren wokół podwyższono sztucznie o 60 cm. Podobne zmiany zachodziły w bardzo szybkim tempie jak na średniowiecze. Układ domów i ich liczba zmieniały się co ok. 10-15 lat aż do połowy XV w. Gdy Gdańsk, w czasie wojny trzynastoletniej, związał się z Koroną Królestwa Polskiego obserwowane interwały zmian wydłużyły się do 100-120 lat. Ustabilizował się wówczas układ przestrzenny, zabudowa była wykonywana już przeważnie z gliny i cegły… Pojawiły się także latryny, które skrywają wiele wyrzucanych tam, bo uważanych wówczas za nieprzydatne, przedmiotów.

Podczas wykładu Moniki Kasprzak zostaną rozlosowane mikołajkowe upominki.

To jednakże nie koniec powiązanych z archeologią wydarzeń. 20 grudnia 2018 r. w Ratuszu Głównego Miasta Gdańska odbędzie się promocja publikacji „Jatki mięsne w Gdańsku od XIV do XX w.” Na ponad 670 stronach znajduje się 20 prac autorstwa Roberta Krzywdzińskiego, Zofii Maciakowskiej, Marzeny i Daniela Makowieckich, Moniki Kasprzak oraz wielu innych autorów, którzy omawiają fenomen niewielkiego obszaru Głównego Miasta, ze swoją 600 letnią historią, gdzie wszechstronnie analizują pozyskany w trakcie badań materiał archeologiczny. Publikacja, dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zostanie rozdana nieodpłatnie wszystkim uczestnikom spotkania.

Dzień później, 21 grudnia 2018 r., o godz. 14:00 w Domu Uphagena zostanie otworzona wystawa „Historia Gdańskiej Codzienności”, na której będzie można zobaczyć artefakty pozyskane w trakcie badań powierzchniowych prowadzonych przy ul. Świętojańskiej w Gdańsku.