W dniach 31 sierpnia – 2 września br. wraz z mieszkańcami testowany był system elektroniczny do głosownia na projekty budżetu obywatelskiego. 70 osób sprawdziło system i z powiedzeniem zagłosowało.
Głosowanie odbyło się na fikcyjnej bazie projektów. Najistotniejszym elementem było sprawdzenie poprawności przydzielenia punktów przez osobę głosującą – dlatego po zakończeniu głosowania generowała się informacja o wybranych projektach i liczbie przydzielonych punktów. Wszystkie informacje zostały wygenerowane poprawnie.
Uwagi osób, które wzięły udział w testowym głosowaniu dotyczyły m.in. weryfikacji numeru PESEL oraz imienia i nazwiska - pojawiły się pytania, jak weryfikowane są numery PESEL?
Odpowiedź:
By zagłosować należy ukończyć 16 lat na dzień głosowania, mieszkać w Gdańsku i wykonać czynność głosowania tylko raz.
Przez przystąpieniem do głosowania należy wypełnić dane osobowe: numer PESEL, imię i nazwisko.
Wiek wynika z numeru PESEL
Zamieszkanie potwierdza się oświadczeniem o mieszkaniu na terenie Gdańska. Należy pamiętać, że do udziału w konsultacjach społecznych, a takim jest gdański budżet obywatelski, uprawnieni są mieszkańcy gminy – wynika to z ustawy o samorządzie gminnym. Oznacza to, że niezależnie od zameldowania każda osoba zamieszkująca w Gdańsku ma prawo brać udział w głosowaniu. W tej sytuacji w systemie nie ma żadnej bazy mieszkańców, na podstawie której możnaby sprawdzać, czy dana osoba jest uprawniona do głosowania.
Jednorazowość głosowania jest weryfikowana z numeru PESEL, jest to bowiem jedyny element przypisany do obywatela, który jest unikalny. Wpisując numer PESEL twórca systemu - Asseco Data System S.A. określił sposób jego weryfikacji według przyjętych zasad:
W pierwszej kolejności system sprawdza długość numeru PESEL, który zostały wprowadzony poprzez formularz głosującego. Jeżeli ciąg znaków, nie zawiera jedenastu cyfr z zakresu od 0 do 9, to zostaje zwrócony błąd. Jeżeli PESEL przejdzie walidację długości to system wykonuje poniższe działanie: 1×a + 3×b + 7×c + 9×d + 1×e + 3×f + 7×g + 9×h + 1×i + 3×j
Każda z liter w równaniu, zawiera kolejną cyfrę podanego numeru PESEL. Wynik powyższego równania zostaje podzielony przez dziesięć a następnie reszta z tego dzielenia jest odejmowana od liczby dziesięć. W kolejnym kroku otrzymana liczba ponownie jest dzielona przez 10 a reszta z tego działania jest naszą cyfrą kontrolną.
Jeżeli wygenerowana cyfra kontrolna zgadza się z ostatnią cyfrą podanego numeru to PESEL jest formalnie poprawny.
Pojawiła się też uwaga, że przy „męskim” numerze PESEL wpisane zostało imię żeńskie i system umożliwił głosowanie. Zgadza się, system umożliwia taką operację, nie ma ona natomiast żadnego znaczenia dla samego głosowania. Żeby sprawdzać płeć i mię nalezałoby wgrać w system baze imion męskich i żeńskich co przy różnorosnosci imion jest trudne do wykonania. Sens tej operacji również jest mały w momenscie, gdy nie ma rzeczywistej bazy meldunkowek, ktra faktycznie określa prawdziwość imienia czy nazwiska. Liczy się wyłącznie jednorazowość głosowania, co jest sprawdzane poprzez PESEL.
Zgłoszony został także problem z nieotrzymaniem maila z linkiem aktywującym głosowanie. Z analizy przeprowadzonej przez Urząd Miejski w Gdańsku wynika, że wszystkie maile, które wskazały osoby głosujące zostały przez system wygenerowane. Pozostaje natomiast kwestia ustawień zabezpieczeń np. antyspamowych skrzynek odbiorców i zabezpieczeń stosowanych przez osoby indywidualne czy instytucje. Zdarza się też, że maila wpadają do spamu. Niezależnie od przyczyn każdy przypadek nieotrzymania maila będzie indywidualnie sprawdzony.
Podczas głosowania testowego była dostępna opcja zaznaczenia braku numeru PESEL – ta opcja została przewidziana dla cudzoziemców. Ponieważ jednak istnieje ryzyko nieprawidłowego wykorzystania tej funkcji na czas właściwego głosowania zostanie wyłączona, a osoby z zagranicy mieszkające w Gdańsku będą mogły głosować w Urzędzie Miejskim.
Dopracowana zostanie także informacja podsumowująca głosowanie, tzn. zostanie dodana data i godzina głosowania. Niezależnie od tej możliwości sprawdzenia poprawności zapisania głosowania po zakończeniu głosowania, a więc po 24 września zostanie opublikowany szczegółowy raport z wynikami głosowania (bez danych osobowych) gdzie będzie można sprawdzić poprawność zapisu procesu głosowania i podliczenia punktów na poszczególne projekty.
Wyniki głosowania terstowego na fikcyjne projektu poniżej:
