- Powodzenie wyzwań pomocy społecznej w głównej mierze zależy od ludzi, którzy tę pomoc tworzą i rozwijają swoją aktywność w służbie drugiemu człowiekowi, kierując się sercem, wrażliwością i życzliwością. Misja gdańskiego MOPR to słowa "Nasze wsparcie, Twoja samodzielność", twórzmy najlepsze warunki na drodze osobistego rozwoju gdańszczan. Dziś idziemy z duchem czasu – myślimy globalnie działamy lokalnie – mówił Piotr Kowalczuk - zastępca Prezydenta ds. polityki społecznej podczas wizyty, którą złożył pracownikom socjalnym w Centrum Pracy Socjalnej 5 przy ul. Spadzistej 5
i 7 przy ul. Marynarki Polskiej 134.
- Oddzielenie pracy socjalnej od przyznawania świadczeń pozwoli na skuteczniejszą pomoc rodzinom w ich trudnej sytuacji życiowej. Pracownik prowadzący pracę socjalną skoncentruje się na zaangażowaniu rodziny i jej otoczenia w proces poszukiwania i wdrażania adekwatnych rozwiązań zgłaszanych problemów. Dzięki wyodrębnieniu pracy socjalnej, pracownik socjalny lepiej wykorzysta swoją wiedzę, umiejętności i kompetencje we wprowadzaniu i utrwalaniu korzystnej zmiany w sytuacji rodziny. Wprowadzane rozwiązanie umożliwi pracownikom ds. świadczeń wnikliwie zapoznanie się z sytuacją rodziny, skuteczne motywowanie do wykorzystania własnych zasobów, uprawnień i możliwości oraz przyznanie adekwatnej pomocy. Wdrażany pilotaż to rozwiązanie umożliwiające podniesienie jakości oferowanych usług pomocy społecznej – informuje Ewa Wołczak – zastępca dyrektora MOPR ds. rozwoju.
Na czym polega zmiana i jakie korzyści przyniesie?
Pilotaż odnosi się do doświadczeń realizowanego przez MOPR w 2012 i 2013 roku projektu „Sukces Gdańskiej Rodziny” gdzie jednym z testowanych zadań było oddzielenie postępowania administracyjnego od pracy socjalnej. Zdobyte doświadczenia oraz efekty potwierdzają zasadność kontunuowania przyjętych rozwiązań. Stosowane w projekcie standardy i narzędzia pracy socjalnej pozwolą na pogłębienie wymiaru pracy socjalnej.
- Nowatorski sposób traktowania pomocy społecznej był też przedmiotem dużego projektu europejskiego realizowanego przez Ministerstwo. W ramach tego projektu niektóre miasta (w tym m.in. Gdańsk) testowały oddzielenie pracy socjalnej od zasiłków, współpracując w tym zakresie z wybraną grupą rodzin (w Gdańsku 80 rodzin) – informuje Ewa Wołczak. I dodaje: - Następstwem tego projektu jest wprowadzanie w niektórych miastach Polski, nie czekając na rozwiązania ustawowe, pilotażu nowoczesnej pracy socjalnej. MOPR w Gdańsku również przygotował koncepcję oddzielenia pracy socjalnej od przyznawania zasiłków, która w formie pilotażu zostanie wdrożona w dwóch Centrach Pracy Socjalnej 5 i 7. Aktywność i zaangażowanie członków rodziny we współpracę z pracownikiem socjalnym z pewnością będzie doskonałą okazją i szansą, aby wprowadzić i utrwalić korzystne dla rodziny zmiany.
Pionierzy z Centrum Pracy Socjalnej 5
Zespół pracowników socjalnych pracuje z rodzinami, które potrzebują kompleksowego wsparcia w zakresie rozwiązywania problemów opiekuńczo-wychowawczych, zaspokojenia potrzeb w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego i bezpieczeństwa socjalnego. Pracownicy socjalni mają do dyspozycji różnych specjalistów, między innymi psychologa, asystenta rodziny, psychiatrę i prawnika. Ponadto współpracują z różnymi instytucjami, z organizacjami pozarządowymi i wolontariuszami.
- Pracownicy socjalni z CPS 5 rozpoczęli pionierskie działania już w 2011 roku, kiedy kierownikiem była Marlena Jasnoch. Wówczas prowadzona była wnikliwa analiza sytuacji rodzin, w których prowadzone były odrębne gospodarstwa domowe. Pracownicy socjalni z CPS 5 wspólnie z rodzinami zaczęli ustalać plan działań i łączyć dwa gospodarstwa domowe w jedno. Tego typu współpraca wzbogacona o szeroki wachlarz mechanizmów wsparcia ułatwia proces usamodzielniania klientów – informuje Jarosław Banaszewski – kierownik CPS 5.
Współpraca z mieszkańcami zadłużonymi
- Początkowo była to współpraca nieśmiała, nieufna. Wszyscy mamy jednak wspólny cel - samodzielność naszych klientów. Zdaliśmy sobie sprawę, że razem możemy osiągnąć sukces. Na początku było ciężko, bo każdy patrzył przez pryzmat ekonomiczny. W grę nie wchodziły np. umorzenia czy ustalanie planów, dostosowanych do indywidualnych potrzeb klienta. MOPR wziął na siebie dużą rolę. Z jednej strony motywujemy klientów, a z drugiej nakłaniamy pracowników innych służb, żeby im zaufali, że my wszystkiego dopilnujemy – mówią pracownicy z Centrum Pracy Socjalnej 5. I dodają: – Nasza pomoc musi być dostosowana do potrzeb i możliwości klientów. Chcemy pomóc, więc podpisujemy kontrakt socjalny z klientem i wspieramy zasiłkiem celowym. To się opłaca, bo klienci odpracowują zadłużenia.
System pomocy społecznej w Polsce stoi na progu koniecznych zmian i reorganizacji
- Pomoc społeczna w polityce społecznej to instytucja odgrywająca znaczącą rolę w zabezpieczaniu potrzeb mieszkańców Gdańska w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, podkreślił Piotr Kowalczuk. Poza zadaniami wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej gdański MOPR realizuje również zadania związane z kompleksowym wsparciem rodziny czy działania wspierające dla rodzin wielodzietnych. - Przeszliśmy w ten sposób od pomocy stricte finansowej do działania wspierającego („wędka, a nie ryba”) przy aktywnym angażowaniu w procesie pomocy samych potrzebujących. Tworząc zespoły interdyscyplinarne, dzięki zaangażowaniu i profesjonalizmowi kadry, rozwiązujemy problemy, z którymi borykają się gdańszczanie - zaznaczył Piotr Kowalczuk, Zastępca Prezydenta ds. polityki społecznej.
Obecnie system pomocy społecznej w Polsce oparty jest na pracy pracownika socjalnego. Pracownik socjalny wspiera rodzinę, w której pojawiają się problemy. Zakres jego zadań jest bardzo szeroki. Pracownik socjalny pracując z osobą potrzebującą pomocy występuje w różnych rolach, np. przeprowadza tzw. wywiad środowiskowy w rodzinie, która potrzebuje wsparcia, decyduje o przyznaniu rodzinie różnego rodzaju zasiłków finansowych, prowadzi pracę socjalną pomagając rodzinie uporać się z jej problemami.
- W wielu krajach zachodnich zauważono, że pracownik socjalny posiadający tak wiele uprawnień, ale również dużo pracy z rodzinami, lepiej wywiąże się ze swoich ról, gdy system pomocy zostanie zmodyfikowany. Wprowadzono tam więc rozwiązania polegające na oddzieleniu roli pracownika socjalnego przyznającego pomoc finansową od roli osoby prowadzącej z rodziną pracę socjalną. Takie rozwiązania okazały się bardziej skuteczne w pokonywaniu problemów rodzin – mówi Ewa Wołczak.
W Polsce dostrzeżono również, że oddzielenie pracy socjalnej od przyznawania zasiłków może być podstawą zmian w systemie pomocy społecznej. Od kilku lat MRPiPS pracuje nad nowym modelem pomocy społecznej wzorującej się na rozwiązaniach krajów zachodnich. Jest już nawet przygotowany w tej sprawie projekt nowej ustawy o pomocy społecznej.
Na zakończenie spotkania Zastępca Prezydenta ds. polityki społecznej podziękował pracownikom socjalnym za zaangażowania i trud, który każdego dnia wkładają w zmienianie rzeczywistości i życzył, by kwalifikacje, wiedza a przede wszystkim doświadczenie stało się siłą napędową do dalszych zmian.
