– Kiedy w Wielki Piątek 1868 roku w Bremie wykonywano pierwszy raz „Ein Deutsches Requiem”, słuchająca publiczność zastygła w zachwycie; poruszona, oniemiała i onieśmielona ogromem głębi przeżyć. Dlatego zapewne o Brahmsie, jego muzyce i tym wydarzeniu, tak pisała Klara Schumann, wdowa po Robercie Schumannie, przyjacielu kompozytora: „(…) Gdy uniesie on swoją czarodziejską różdżkę (…) możemy oczekiwać cudownych wypraw w tajemniczą krainę ducha (…)” – opowiada Stanisław Krawczyński, dyrygent.
Brahms, komponując ten utwór, nie tyle chciał skoncentrować się na nieżyjących, ile na osobach, które opłakują utratę. Sam w liście do Klary Schumann stwierdził, że „Życie okrada nas bardziej niż śmierć”. Artysta bał się nie tyle śmierci, ile życia po odejściu bliskich. Jego „Requiem” zwraca więc uwagę na szczególną rolę osób wrażliwych, smutnych, przeżywających trudne emocje: – To oni – wrażliwi i współczujący – nie są obojętni wobec bólu innych, spieszą im z pomocą, dlatego nigdy nie spotkają się z zarzutem obojętności, a w przyszłości dostąpią błogosławieństwa i pocieszenia – wyjaśnia intencje Brahmsa S. Krawczyński.
Chór z fortepianem na cztery ręce
Utwór Johannesa Brahmsa wykona Polski Chór Kameralny: – „Requiem” to muzyka bardzo poważna wprawdzie, ale także bardzo piękna. Ma w sobie żar modlitwy. Jest to utwór siedmioczęściowy, bardzo rozbudowany. W sobotę zagramy go w wersji nie z orkiestrą, ale tym razem z fortepianem na cztery ręce. No i oczywiście, z chórem i wspaniałymi solistami – zaprasza dyrektor chóru Jan Łukaszewski.
– Szczególne zadanie kompozytor powierza w swym utworze chórowi – postaci zbiorowej. To ona tworzy spoiwo dla słowa i dźwięku, szczególnie w wersji z fortepianem na cztery ręce, opracowanej przez Brahmsa dla potrzeb przedpremierowych prezentacji. To właśnie w chórze rozgrywa się szeroka gama niuansów. I to chór wprowadza słuchacza w stan permanentnego zauroczenia oraz najgłębszego przeżywania treści dzieła – dodaje Krawczyński.
Jedyni wykonujący chóralne utwory Pendereckiego
Polski Chór Kameralny został założony w 1978 roku przez Ireneusza Łukaszewskiego. Od 1983 jest prowadzony przez brata założyciela – Jana. W swoim dorobku zespół ma ponad 600 prawykonań kompozycji od muzyki a cappella aż po duże formy oratoryjne. Chór wykonuje nie tylko utwory dawne, ale i dzieła współczesnych kompozytorów, m.in. Wojciecha Kilara czy Krzysztofa Pendereckiego.
Skład zespołu to 23 osoby. Sopranami śpiewają: Katarzyna Herrmann, Anna Kondek, Wiesława Łukaszewska, Maria Romanowska, Justyna Wartacz i Ludwika Wujtewicz. Altem posługują się: Danuta Mackiewicz, Aleksandra Muraczewska, Bożena Nadolska, Agata Sierańska, Katarzyna Witschenbach oraz Klaudia Żmigrodzka. W zespole tenorami są: Damian Bykowski, Kacper Kłosiński, Mateusz Kołos, Jerzy Stelmański oraz Lech Wittschebach. Basami natomiast operują: Mariusz Czapiewski, Andrzej Macierzyński, Sebastian Mandziej, Krzysztof Pękała, Janusz Sierla i Krzysztof Stachowski.
„Schola Cantorum Gedanensis” była zapraszana na polskie i międzynarodowe festiwale, takie jak Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej Gaude Mater, Warszawskie Spotkania Muzyczne czy Bydgoski Festiwal Muzyczny. Chór gościł również w Salzburgu, Dreźnie, Berlinie i Tokio, a w ramach tournée koncertował w niemal całej Europie oraz w USA, Kanadzie i Japonii.
Co ciekawe, Polski Chór Kameralny to jedyny chór na świecie, który posiada w swoim repertuarze wszystkie utwory Krzysztofa Pendereckiego przeznaczone na chór a cappella. Dorobek Chóru jest jednak znacznie bogatszy – 80 płyt CD, kaset magnetofonowych i video, z których 18 było nominowanych do Fryderyków. Zespół zdobył dwukrotnie prestiżową nagrodę Orphee D’or, przyznawaną przez francuską Academie du Disque Lyrique za najlepsze nagranie muzyki chóralnej. Polski Chór Kameralny Schola Cantorum Gedanensis jest Instytucją Kultury Miasta Gdańska.
Bilety w cenie 40 i 30 złotych są do nabycia w biurze chóru lub na godzinę przed koncertem w Bazylice Archikatedralnej w Gdańsku-Oliwie, ul. Bp E. Nowickiego 5.
